بزرگنمايي:

کرد آنلاین - سنندج - ایرنا - آمنه علی پور بانوی هنرمند اهل شهرستان بانه در استان کردستان با هنر دست خود ، تنورهای گِلی پخت نان می سازد و به گل حیات دوباره می بخشد و از این راه امرار معاش می کند.
به گزارش خبرنگار ایرنا، در گذشته های خیلی دور مردم برای تامین نیازهای خود دست به ساخت وسایلی با خاک، چوب و سنگ می زدند و وسایل مختلفی با ذوق و سیلقه ای خاص برای خود و راحت تر شدن کارها می ساختند.
امروزه هنر و آثار گذشتگان به گنجینه و میراث ماندگار تبدیل شده است و کارشناسان تاریخ با مطالعه سفال ها بخش زیادی از تاریخ و فرهنگ هر منطقه را بنابر وجود این آثار سنجیده و تفسیر می کنند.
در کردستان زنان و مردان زیادی هستند که با وجود نداشتن سواد و نبود امکانات و عدم برخورداری از آموزش های لازم، تنها از راه آموزش نسل به نسل، هنرهای بومی و محلی را به صورت ابتدایی حفظ و ادامه می دهند.
سفالگری یکی از این هنرهاست که زنان و مردان کردستانی با خلاقیت و تلاش خستگی ناپذیر خود به این حرفه اشتغال دارند و به گِل جانی دوباره می بخشند و آثاری خلق می کنند که در نوع خود بی نظیر و هنر ماندگارشان قابل تقدیر است.
سفالگری یکی نخستین و مهمترین اختراعات انسان و از آثار ماندگار گذشتگان است که با آب، گِل، آتش و انگشتان ورزیده هنرمند خلاق، آثاری زیبا و ارزشمند خلق می شود، این هنر از گذشته های خیلی دور تاکنون ادامه دارد و بسیاری از مردم بنابر سلیقه و نیاز جامعه خود از این طریق آثاری خلق می کنند.
با تغییر سبک زندگی مردم و کاربرد کمتر ظروف سفالی اما همچنان به صورت پراکنده زنان روستایی ظروف و وسایلی گِلی از جمله کوزه، دیزی، گوزله، کشک ساو و تنور می سازند.
ساخت تنور گِلی یکی از هنرهایی است که در کردستان مرسوم است و امروز با وجود پیشرفت های علمی در زمینه تکنیک های پخت نان، هنوز مردم از این وسیله سنتی و قدیمی برای پخت نان محلی استفاده می کنند.
کوره های نان پزی یا تنور به شکل استوانه ای و ساده است که در کف خانه کار گذاشته می شود.
بانوی هنرمند بانه ای که هنر ساخت تنور گِلی سنتی را در دوران کودکی از مادرش آموخته و اکنون بخشی از هزینه های زندگی خود و مادرش را از این راه تامین می کند.
آمنه علی پور «خانزاد» در حیاط خانه اش خاک رس، آب و پشم بز را با هم مخلوط می کند و برای مشتریان خاص خود تنور گِلی می سازد و از این راه مخارج زندگی خود و درمان مادر بیمارش را تامین می کند.
وی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه این کار را از مادر یاد گرفته است، گفت: وقتی پنج سالم بود به مادرم در ساخت تنور و کوزه های گِلی کمک می کردم و از این کار لذت می بردم و کم کم این هنر را از مادر یاد گرفتم.
علی پور اظهار کرد: ما در روستای بیکژ زندگی می کردیم ولی از 2 سال پیش به کمک کمیته امداد در شهر کانی سور خانه ای کوچک ساختیم و به این شهر مهاجرت کردیم.
وی افزود: همه زنان روستای بیکژ به شغل سفالگری و ساخت تنور گِلی اشتغال دارند و مادرم هم در این کار استاد بود و انواع وسایل را با خاک رس می ساخت اما از 2 سال پیش مریض شده و در بستر است.
علی پور به کاهش تقاضای مردم برای ساخت تنورهای گِلی سنتی اشاره کرد و گفت: در گذشته همه مردم در منزل خود تنور داشتند و زنان دورهم جمع می شدند و نان تیری با عطر بوی خاص درست می کردند اما امروزه مردم نان خودشان را از نانوایی می خرند و از این دورهمی های قدیمی دیگر خبری نیست و زندگی صفای گذشته را ندارد.
وی اضافه کرد: هم اکنون بیشتر مردم تنورخانه را در خانه باغ می سازند و معمولا تنوری را که سفارش می دهند برای خانه باغ می خواهند که این نوع تنورها کوچکتر از تنورهای قدیمی است.
آمنه دختری است که مادر گونه برای مادر بیمارش دختری می کند و حق فرزندی را برایش به خوبی ادا می کند، به مادر بیمارش که از 2 سال پیش در بستر است، خدمت می کند و در آمد هنری را که سال ها پیش از مادر یاد گرفته است خرج هزینه های درمانی مادر می کند.
این بانوی هنرمند می گوید: قیمت هر تنور 120 هزار تومان است و اگر سفارش داشته باشم هر روز یکی می سازم اما سفارش ها بسیار کم شده است.
وی در خصوص شیوه ساخت تنور گفت: پروسه ساخت تنور معمولا چند مرحله است ابتدا خاک مخصوص تنور را از اطراف شهر کانی سور و جاهای دیگر تهیه می کنم و بعد خاک را با گل و پشم بز مخلوط کرده و سپس تنور می سازم.
به گفته علی پور، از گذشته های خیلی دور مردم کردستان از تنور گلی استفاده می کردند اما با توجه به پیشرفت تکنولوژی در حال حاضر کابرد کمتری پیدا کرده است
وی میی گوید: مردم روستاها نان محلی کمتر مصرف می کنند و تنها تعداد کمی از خانه های روستایی تنورخانه دارند و در آن نان محلی پخت می کنند.
درآمد آمنه و مادرش با کمک کمیته امداد و تلاش و همت او با ساخت تنور تامین می شود ولی علاوه بر ساختن تنور، ماست، دوغ، کشک و پنیر هم درست می کند و می فروشد.
شهر کانی سور یکی از شهرهای اقماری در 20 کیلومتری بانه به عنوان مرکز بخش نمشیر است.
شهرستان مرزی بانه با 158 هزار نفر جمعیت در 270 کیلومتری غرب سنندج واقع است.
گزارش: زینب طلایی** تنظیم و انتشار: مجید سلیمانی
7469/9102