بزرگنمايي:

کرد آنلاین - سنندج - ایرنا - گَوَن زارهای مرغوب و پرتراکم کردستان در بین بهره برداران کتیرا از شهرت خاصی برخوردار بوده اما این محصول مرغوب هر سال قربانی خام فروشی و نبود صنایع تبدیلی در استان می شود.
به گزارش خبرنگار ایرنا، برداشت کتیرا از گون از جمله کارهای بسیار سخت و طاقت فرسا بوده و نیازمند مهارت و تبحر خاص است.
درختچه های چند ساله گون در مناطق شیب دار و کوهپایه ای رشد می کنند و بیشتر این درختچه های محلی برای مخفی شدن مارها، عقرب و سایر جانواران است که همواره بهره برداران را با خطراتی مواجه می سازد.
یکی از بهره برداران کتیرا در روستای بوریدر شهرستان سروآباد گفت: در فصل برداشت، به کوهپایه ها رفته و با کندن گودال های به عمق 20 سانتی متر، یقه بوته را نمایان کرده و سپس با تیغ های تیز زخمی بر روی آن ایجاد می کنیم.
رئوف محمدی افزود: پس از زخمی کردن یقه گون باید 15 تا20 روز صبر کرد تا کتیرا از محل زخم ترشح کند و در صبح زود و قبل از گرم شدن هوا کتیرا جمع آوری شود.
وی اضافه کرد: از یک گَون سه تا چهار بار می توان کتیرا برداشت کرد و میزان برداشت کتیرا بسته به بزرگی و کوچکی بوته گون و گونه آن متفاوت است.
وی که چندین سال است به برداشت کتیرا در این روستا مشغول است می گوید: درآمد کم حاصل از بهره برداری از کتیرا باعث شده بسیاری از کسانی که به این حرفه مشغول بودند، دیگر این کار را انجام ندهند.
وی اظهار کرد: کتیراهای جمع آوری شده را به خریدارانی که هر سال می آیند می فروشیم که در مقایسه با زحمات و تلاش های ما بسیار ناچیز است.
محمدی گفت: نسل های جوان انگیزه زیادی برای ادامه حرفه بهره برداری کتیرا نشان نمی دهند و در مقابل به دنبال شغل های راحت تر به شهرها کوچ می کنند.
**تنوع و تراکم گون در کردستان
رئیس اداره بهره برداری منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان در گفت و گو با ایرنا اظهار کرد: در بیشتر مراتع و مناطق جنگلی استان گونه های مختلف از بوته های گون وجود دارد که تراکم و تنوع آنها در مناطق مختلف متفاوت است.
پیام شریفی افزود: گون های کردستان از گونه های مرغوب بوده و هر کیلوگرم از کتیرای حاصل از آنها یک میلیون ریال تا 6 میلیون ریال به فروش می رسد.
وی گفت: امسال در مجموع 40 پرونده برداشت در شهرستان دهگلان، کامیاران، سروآباد، سقز و سنندج با بهره برداران عقد شده است.
وی اظهار کرد: امسال در مجموع بیش از چهار تُن کتیرا برداشت شده که می تواند این مقدار تا چند برابر افزایش پیدا می کند.
به گفته وی برداشت کتیرا از گون زارها باید به صورت تناوبی صورت گیرد و به هر گون زار پس از برداشت یک سال استراحت داده شود.
رئیس اداره بهره برداری منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان گفت: برداشت کتیرا از گون زارها باید با نظارت کارشناسان سازمان نظام مهندسی جهادکشاورزی صورت گیرد.
شریفی افزود: هر سال آموزش هایی به بهره برداران داده می شود و بذرهای گون در اختیار آنها قرار داده می شود که پس از پایان فصل برداشت، این بذر را در چاله ها قبل از پرکردن بگذارند.
وی افزود: برداشت کتیرا از گون زارها تابع قوانین خاصی بوده و کتیرا گرفتن از گون های جوان و گون های آسیب دیده ممنوع است و طبق قرارداد، بهره بردان از مرتع در برابر حوادث آتش سوزی مسئولیت دارند.
**کتیرای تولید شده در کردستان خام فروشی می شود
رئیس اداره بهره برداری منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان گفت: با توجه به اینکه در کردستان کارخانه صنایع تبدیلی کتیرا وجود ندارد و کتیرای تولید شده در استان خام فروشی می شود.
شریفی افزود: هر سال پس از پایان فصل برداشت، محصول تولید شده برای فروش و فرآوری به استان های دیگر از جمله اصفهان فرستاده می شود.
وی اظهار کرد: کتیرای تولید شده در کارخانه تبدیلی و در صنایع غذایی، دارویی و صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.
وی اضافه کرد: نبود بازار فروش مناسب برای محصول کتیرا، تمایل بهره برداران محلی را برای برداشت کمتر کرده و به همین خاطر برخی بهره برداران از استان های همجوار از جمله کرمانشاه برای برداشت کتیرا به کردستان می آیند.
وی اظهار کرد: منابع طبیعی کردستان در نظر دارد دوره های آموزشی در خصوص بهره برداری از گون زارها برای روستاییان برگزار کند تا زمینه را برای ایجاد اشتغال و درآمدزایی کشاورزان را فراهم کند.
بدون شک گون زارهای کردستان یکی دیگر از منابع خدادادی این استان بوده و برای اینکه از این نعمت در راستای شکوفایی اقتصادی استان استفاده شود، لازم است مسئولان با حمایت خود زمینه را برای حضور سرمایه گذاران و راه اندازی صنایع تبدیلی و تکمیلی در این خصوص فراهم کنند.
**گَوَن (نام علمی: Astragalus) از گونه گیاهان یک‌ساله یا دائمی است که در ایران بیش از 800 گونه گون می‌روید.
گون گیاهی است که ارتفاع آن تا 75 سانتیمتر می‌رسد و تولید مثل آن از طریق بذر صورت می‌گیرد، برگ های آن مرکب از برگچه‌هایی است که به صورت متقابل به تعداد 11 تا 30جفت در محور هر برگ قرار گرفته‌اند.
گل های آن معمولاً به رنگ ارغوانی، گاهی آبی یا سفید بوده، نزدیک به انتهای شاخه‌های بوته دهنده قرار دارند. این گیاه در برابر خشکی مقاوم و در خاک های شور به خوبی رشد می‌کند و دارای بوی تند سلنیوم است.
کتیرا محصول اصلی گیاه گون بوده و از ترشحات صمغی خشک شده که در اثر خراش دادن ساقه گیاه به تدریج بدل به صمغ می‌شود.
صمغ در مجاورت هوا در اثر تبخیر آب به تدریج سخت می‌ شود و شکل محصول خشک شده بستگی به نوع شکافی که بر روی ساقه ایجاد شده‌ دارد.
**از مساحت 2 میلیون و 937 هزار هکتار استان کردستان، بیش از 60 درصد آن شامل یک میلیون و 587 هزار هکتار آن را مراتع و جنگل تشکیل می دهد.
خبرنگار: عبدالله رحمانی**انتشاردهنده: امید بهمنی
3020/ 6108