بزرگنمايي:

کرد آنلاين - فعاليت اکتشافي معدن سرب و روي در قلب جنگل هاي بلوط بانه نگراني هاي زيادي بويژه در ميان دوستداران محيط زيست ايجاد کرده و مخالفت منابع طبيعي با آن و موافقت سازمان صنعت، معدن و تجارت در کنار وارد شدن دستگاه قضايي به موضوع آن را به دوئلي پيچيده تبديل کرده است.
استخراج معادن يکي از فعاليت هايي است که بشر در راستاي رفع نيازهاي خود مجبور به انجام آن است اما بسياري از فعالان زيست محيطي تاکيد دارند در اين کار بايد توجه به زيست بوم در اولويت باشد.
استخراج معادن آسيب هاي زيست محيطي زيادي به همراه دارد و گاهي از استخراج به سبب ايجاد آلودگي هاي زيست محيطي و آبي جلوگيري مي شود.
انجام عمليات اکتشافي در محدوده ميان 2 روستاي شوي و ساوان در شهرستان بانه براي ايجاد معدن سرب و روي موجب نگراني برخي فعالان محيط زيستي در اين شهرستان شده است.
پهنه اين معدن 370 هکتار است که به گفته فعالان زيست محيطي شهرستان بانه، استخراج از آن مي تواند بخش زيادي از جنگل ها و منابع طبيعي منطقه را از بين ببرد.
انجمن مردمي پاژين بانه در راستاي نگراني هاي ايجاد شده اقدام به راه اندازي کمپيني با عنوان "جنگل ها طلاي سبز هستند با سرب و روي عوض شان نکنيم" کرده است.
اين کمپين که با هدف جلوگيري از ادامه فعاليت اين معدن راه اندازي شده در مدت 2 روزي که مجوز جمع آوري امضا در اماکن عمومي را داشت توانست بيش از 2 هزار امضا جمع کند.
در بخشي از بيانيه اين کمپين در خصوص معدن منطقه شوي و ساوان آمده است: متاسفانه مطلع شديم که شخص بهره بردار اين معدن با دور زدن قانون و بدون توجه به قوانين مربوط به محيط زيست و منابع طبيعي با وجود اعلام مخالفت رسمي انجمن پاژين و مردم طبيعت دوست منطقه با اين موضوع، کار حفاري و اکتشاف در اين معدن را از سر گرفته است.
در اين بيانيه با اشاره به اينکه صاحب مجوز با استفاده از عدم اطلاع کافي برخي از مسئولان اقدام به اخذ مجوز مشروط معدن "سرب و روي" در منطقه کرده، آمده است بر اساس اطلاعات واصله، بهره برداري از اين معدن فاقد توجيه زيست محيطي است و به نظر مي رسد بدون نظر کارشناسي اقدام به حفاري کرده اند و بر اساس هر گونه نگرش و الگوي توسعه منطقه اي اعطاي مجوز ايشان و فعاليت معدن در اين ناحيه، منطقي به نظر نمي رسد.
در بخش ديگري از اين بيانيه به وجود پوشش گياهي انبوه درختان جنگلي با قدمت زياد و پوشش عظيم گياهي از يک طرف و از طرفي ديگر تفريحي بودن منطقه مورد نظر که يکي از تفرجگاه هاي مردم شهرستان و حتي شهرهاي همجوار در ايام هفته است، اشاره شده که اين موضوع ها فعاليت معدن در منطقه را منتفي مي کند.
در بيانيه منتسب به اين کمپين آمده است: اجراي طرح هاي کارشناسي نشده و فاقد توجيه زيست محيطي در اين منطقه مسبوق به سابقه است و مي توان گفت که در مجموع خسارت وارده بيشتر از منافع و توسعه آن ارزيابي مي شود لذا خواستار اجرايي شدن مواردي زير هستيم.
قرار گرفتن آمار به روز و واقعي ميزان خسارت وارده اين معدن به منظور شفافيت و اطلاع عموم مردم، اطلاعيه رسمي و عمومي شرايط و نحوه اجراي معدن، تشکيل تيم متشکل از کارشناسان و متخصصين مستقل زيست محيطي براي اظهار نظر و توجيه زيست محيطي آن و اعلام الگوي ارزيابي علمي اين ناحيه مبني بر فعاليت معدن و توجيه منطقي آن توسط مسئولان منابع طبيعي و حفاظت محيط زيست از جمله اين موارد است.
يکي از سرمايه گذاران معدن سرب و روي روستاي شوي نيز در گفت و گو با خبرنگار ايرنا اظهار کرد: کارها و اقدامات انجام شده کاملا قانوني است اما افرادي با کار ما مخالفت مي کنند و اجاره نمي دهند کار اکتشاف و استخراج انجام دهيم.
علي علي پور افزود: با توجه به شرايطي که سرمايه گذار اين معدن داشته و از سال 81 در اين معدن سرمايه گذاري کرده است ضروري دانستيم که با وي همکاري کنيم تا ما هم سهمي در اشتغالزايي جوانان منطقه داشته باشيم.
وي تاکيد کرد: حدود 2 ماه قبل به عنوان سرمايه گذار با سرمايه گذار اصلي اين طرح قرارداد منعقد کرديم که به صورت مشارکتي به استخراج از اين معدن بپردازيم.
علي پور با بيان اينکه منابع طبيعي در ابتدا مجوز تخريب 399 درخت را براي ما صادر کرد، يادآور شد: نامه هاي مبني بر عدم موافقت منابع طبيعي وجود داشت که از طريق دادسرا پيگير شديم و در دفترخانه تعهد داديم که هر نوع خسارت و تخريبي در اين منطقه ايجاد شود طبق قانون خسارت وارده را جبران کنيم.
وي هدف خود را از فعاليت اين معدن ايجاد اشتغال و درآمدزايي براي جوانان شهرستان بانه اعلام کرد و گفت: براي اکتشاف دستگاه ژئوفيزيک در محل راه اندازي شد و جاده دسترسي به محل نيز در دست اجرا است.
اين سرمايه گذار با بيان اينکه بيش از 80 درصد بانه جنگل و منابع طبيعي است، اضافه کرد: در جاهاي ديگر شهر بانه سرمايه گذاراني در حال استخراج معدن هستند اما تاکنون کسي مانع فعاليت آنها نشده است.
علي پور افزود: براي گرفتن نظر ادارات منابع طبيعي و محيط زيست تنها يک بار استعلام انجام مي شود ولي هر سال براي تمديد مجوز قبلي، مبلغي به اين ادارات پرداخت مي شود.
مدير عامل انجمن پاژين نيز با اشاره به ضرورت حفظ محيط زيست گفت: اين انجمن در راستاي حفظ جنگل هاي زاگراس "ساوان و شوي" کمپيني را با هدف افزايش آگاهي اقشار مختلف جامعه نسبت به اهميت حفظ محيط زيست بويژه جنگل هاي زاگراس تشکيل داد.
حامد اسراري جمع آوري بيش از 2 هزار امضا را بيانگر آگاهي بالاي مردم نسبت به حفظ محيط زيست دانست و افزود: طومار امضاهاي جمع آوري شده براي اطلاع و آگاهي از نظرات مردم به فرماندار بانه، رئيس سازمان صنعت، معدن و تجارت، مديرکل حفاظت محيط زيست و مديرکل منابع طبيعي استان کردستان ارائه شده است.
وي اظهار کرد: همچنين در ديداري که چندي پيش با استاندار کردستان در همين ارتباط داشتيم خواستار پيگيري آن از طريق مراجع قانوني شديم.
اسراري با اشاره به اهميت درختان بلوط در منطقه زاگرس تاکيد کرد: بسياري از اين درختان 200 سال به بالا قدمت دارند و زمان زيادي براي اينکه يک درخت به اين رشد برسد نياز است بنابراين نمي توان يک شبه درخت ايجاد کرد.
يک کارشناس منابع طبيعي نيز اظهار کرد: استخراج همه انواع مواد معدني مي ‌تواند باعث آلوده شدن آب، خاک و حتي هوا به‌ صورت ذرات، با سرب و ديگر مواد معدني شود.
سعدالله سنگيني افزود: تماس مزمن با سطوح پايين فلزات سنگين اثرات مخرب زيادي روي انسان و ديگر جانداران دارد ضمن اينکه مکانيسم و روش مؤثري براي حذف اين مواد وجود ندارد.
وي با بيان اينکه فلزاتي مانند سرب، جيوه، کادميوم و مس داراي اثرات سمي تجمعي هستند و اينکه آسيب ها و تخريب جدي منابع طبيعي منطقه ناشي از استخراج اين معدن است، يادآور شد: معدن سرب و روي روستاي شوي و ساوان در محدوده 2 روستا واقع شده که ساکنان آن به طور مستقيم تحت تاثير اثرات سوء آن هستند.
سنگيني ادامه داد: علاوه بر اثرات سمي آن، تخريب 350 هکتار از جنگل هاي با ارزش بلوط که مردم منطقه از آن بهره مي برند به طريقي ديگر به مردم آسيب مي زند.
وي اضافه کرد: اثرات اين تخريب ها به همين محدود نمي شود به طوري که در آينده موجب به وجود آمدن تهديدات جدي از جمله گرد و غبار سمي، آلودگي منابع آب و همچنين فرسايش و لغزش در منطقه مي شود.
وي با بيان اينکه استخراج معدن بر آب هاي منطقه اثر مخربي دارد، گفت: پساپ هاي توليد شده در معدن حاوي مواد شيميايي خطرناکي است که باعث آلودگي آب مي شود.
اين کارشناس منابع طبيعي با اشاره به زيان هاي زيست محيطي ناشي از استخراج معدن افزود: دپوي باطله هاي معدني در محيط اطراف معدن به صورت آزاد سبب ايجاد گرد و غبار، فرسايش عنصري، آزاد شدن يون ها و در نتيجه افزايش آلودگي محيط مي شود.
سنگيني با بيان اينکه توانايي خاک براي رشد گياهان پس از معدن کاري در محل ضعيف مي شود، اظهار کرد: در خاک هاي که در آنجا فعاليت معادن وجود دارد اغلب از نظر شيميايي فعال مي شوند و تبادلات شيميايي در محيط خاک افزايش يافته و اين خود بر آلودگي آب و هواي منطقه موثر است.
فرماندار بانه هم گفت: مجوز اين معدن در سال 81 صادر شده اما اداره منابع طبيعي به دلايلي با شکايت از بهره بردار بدنبال لغو اين مجوز بر آمده است.
محمد فلاحي افزود: با توجه به اينکه بهره بردار موارد قانوني را رعايت کرده دادگاه راي به نفع بهره بردار صادر کرده است.
وي با اشاره به قرارداد بين بهره بردار و سازمان هاي مختلف در استان و شهرستان افزود: تاکنون در اين منطقه تخريبي صورت نگرفته و در صورتي که منابع طبيعي منطقه تخريب شود ما از بهره بردار شکايت مي کنيم و طبق قرارداد بايد جبران خسارت کند.
فلاحي اضافه کرد: اداره منابع طبيعي بر اجراي کار بهره بردار نظارت مي کند و نيازي به رضايت بهره برداران محلي (مالکان عرفي) ندارد چون اين منطقه متعلق به منابع طبيعي است و اراضي ملي محسوب مي شود.
معاون امور معادن و اکتشافات معدني سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کردستان هم گفت: پرونده اين معدن مربوط به قبل از سال 92 است و تا زماني که موافقت سازمان هاي استعلام شونده، اخذ نشود پروانه بهره برداري صادر نخواهد شد.
مهدي مرادي افزود: براي استخراج معادن بايد از سازمان هاي حفاظت محيط زيست، ميراث فرهنگي صنايع دستي و گردشگري و منابع طبيعي مجوز گرفت که در سال 81 موافقت اين سازمان ها براي فعاليت اين معدن، اخذ شده است.
وي با اشاره به اينکه سازمان صنعت، معدن و تجارت مکلف است که پيش از ارائه پروانه از محيط زيست استعلام کند، تاکيد کرد: معدن سرب و روي روستاي شوي و ساوان قبل از سال 93 از سازمان حفاظت محيط زيست استعلام دارد.
مرادي افزود: در رابطه با تخريب منابع طبيعي و محيط زيست منطقه بايد دستگاه هاي متولي مخالفت خود را براي ادامه کار اعلام کنند.
وي با اشاره به اينکه معدن 375 هکتار است و پهنه کار تنها يک هکتار است، يادآور شد: در اين معدن تخريبي صورت نمي گيرد چرا که به صورت فاز بندي با ايجاد تونل اکتشاف انجام مي شود و با اين کار منابع طبيعي هم تخريب نمي شود.
مرادي با بيان اينکه بايد از روش استخراجي بهينه استفاده شود، ادامه داد: بايد استخراج معدن صرفه اقتصادي داشته باشد در صورتي که به صرفه نباشد کار متوقف خواهد شد.
معاون امور معادن و اکتشافات معدني سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کردستان با اشاره به اينکه شهروندان ديدگاه کارشناسانه به اين موضوع ندارند، گفت: دستگاه هاي متولي ديدگاه کارشناسانه به موضوع دارند و در صورتي که تشخيص دهند استخراج معدن مشکل ايجاد مي کند، مانع ادامه کار مي شوند.
وي ميزان کل معادن استان را 384 معدن اعلام کرد و ادامه داد: معادن استان شامل طلا، آهن، منگنز، سنگ هاي تزيني مانند مرمر و مرمريت، پوکه، سيليس، باريد و فلدسپات است.
در حاليکه معاون امور معادن و اکتشافات معدني سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کردستان مدعي است از اداره محيط زيست در رابطه با اين معدن استعلام شده است اداره کل حفاظت محيط زيست کردستان هر گونه استعلام و صدور مجوز را تکذيب کرد.
مديرکل منابع طبيعي و آبخيزداري استان کردستان نيز گفت: طبق قانون انجام هر گونه واگذاري و فعاليت در مناطق جنگلي ممنوع است.
پيمان باباپيري با اشاره به راي دادگاه بدوي که به نفع بهره بردار بوده است، افزود: اداره کل منابع طبيعي درخواست تجديد نظر خواهي داده و منتظر راي دادگاه در اين رابطه هستيم.
به گفته فعالان زيست محيطي در انجمن پاژين بانه، پروانه اکتشاف اين معدن در سال 1382 داده شده است اما در سال 1396 و پس از گذشت 14 سال از زمان اخذ مجوز، فعاليت بهره بردار آغاز شده است.
آنها معتقد هستند طبق قوانين، پروانه اکتشاف بعد از گذشت 10 سال از عدم فعاليت قابل تمديد نيست.
البته به نظر مي رسد بخشي از مشکل نيز بدليل تغيير قوانين در حوزه منابع طبيعي باشد که با مجوزي که بهره بردار قبل از اين قانون گرفته و اما فعاليت خود را آغاز نکرده متفاوت است و تطابق ندارد.
در حال حاضر با توجه به مخالفت فعالان زيست محيطي و جلب توجه مردم، عدم رضايت منابع طبيعي و نبود مجوز از حفاظت محيط زيست به نظر مي رسد امکان فعاليت اين معدن فراهم نباشد و در مرحله اکتشاف بماند.