بزرگنمايي:

 "سرور شهابي" نايب رييس کانون زنان بازرگان استان کردستان متولد سال 1345 متأهل و داراي دو فرزند است و از سال 84 وارد حوزه تجارت و بازرگاني شده است.

حضور يک تاجر زن در جامعه اي که مردمان آن معتقدند تجارت و بازرگاني شغلي مردانه است ما را وا داشت که گفت و گويي با اين زن تاجر کردستاني که در حوزه فعاليت خود موفق بوده است انجام دهيم که ماحصل آن را در ذيل با هم مي خوانيم:

سئوال: به عنوان يک زن تاجر مردم دوست دارند بدانند که تجارت را از کي شروع کرده ايد؟

- پدرم در بازار، مغازه فرش فروشي داشت و به واسطه همين مساله بسياري از تجار کشورهاي ديگر مخصوصا تجار آلماني، براي خريد فرش به مغازه وي مي آمدند. همين موضوع سبب ايجاد انگيزه اي در من شد تا در آينده شغلي را برگزينم که در آن بتوانم به بازارهاي کشورهاي ديگر وارد شده و اجناس سرزمين خود را بر آنان عرضه نمايم و اين موضوع از همان آوان کودکي در ذهنم ايجاد شد که همانند تجاري که از آلمان به شهر و کشورم مي آمدند و بازارهايمان را براي خريد اجناس مرغوب سياحت مي کردند خود نيز بتوانم در کشورهاي ديگر و ديار آنان به دنبال تجارت فعاليت کنم و بتوانم محصولات ايران و به ويژه استان کردستان را به آنان عرضه نمايم.

پدر بزرگم در اصل تاجر بود بنابراين زمينه اين کار در خانواده ما فراهم بود، با گذشت دوران نوجواني و ورود به عرصه جواني، کم کم از آرمان ها و اهدافي که در کودکي به دنبال آن بودم دور گشتم اما در منزل مشغول به فعاليت هاي هنري از جمله قالي بافي، تهيه لباس کردي، تابلو فرش و خياطي بودم که به دليل محدوديت هايي که در اين شغل وجود دارد محصولات خود را در مقدار محدود عرضه مي کردم. بعد از ازدواج و به دنيا آمدن فرزندانم از تمامي فعاليت ها به يکباره دست کشيدم و بزرگ کردن و رسيدگي به تربيت آنان به مهمترين مشغله من در زندگي تبديل شد، پس از مدت ها که فرزندانم بزرگتر شدند و از دغدغه رسيدگي به آنان کاسته شد، پس از سال ها دوباره جرقه ورود به عرصه تجارت در ذهن من زده شد و براي اولين بار در سال 84 و در آشنايي با اتاق بازرگاني سنندج و تهيه کردن کارت بازرگاني پا به عرصه تجارت گذاشتم. خواهر کوچکترم و همسرش نيز قبل از ورودم مشغول صادرات و واردات بودند بنابراين تمامي شرايط براي ورودم به عرصه تجارت فراهم شد و وارد اينکار شدم.

سئوال : در مورد روزهاي اولي که وارد کار صادرات شديد برايمان توضيح دهيد، برخورد اطرافيان و وضعيت محيط کسب و کار چگونه بود؟

- شروع کار برايم بسيار سخت بود زيرا جزو اولين تاجران زن استان بودم محيط مردانه و من نيز کاملا با آن نا آشنا بودم.

مردم منطقه صادرات را يک کار مردانه مي پنداشتند و حضور يک زن را در اين محيط تحمل نمي کردند. اوايل که به مرز وارد شده بودم نگاه متعجب مردان اطراف را به خود احساس مي کردم و بارها و بارها مخالفت هاي آنان براي حضور خود را در مرز مي ديدم ولي به دليل علاقه اي که به کار تجارت داشتم در مقابل تمام اين ناملايمت ايستادم و ثابت کردم که کار تجارت زن و مرد نمي شناسد، وقتي يک زن بهتر از يک مرد مي تواند امور مربوط به تجارت را انجام دهد چه دليلي دارد که وارد اينکار نشود؟ آيا زن بودن دليل قابل توجيهي است؟

بنابراين بدون هيچ ترسي وارد بازار کار شدم تنها سرمايه اي که داشتم پانصد هزار تومان بود که به صورت وام از بانک دريافت کرده بودم ، بدون هيچ پشتوانه اي و هيچ شريکي تنها مشغول به فعاليت شدم. تمامي ناملايمات را به دليل علاقه اي که به کارم داشتم به جان خريدم و تمامي تلاش خود را کردم تا بتوانم جايگاهي در ميان تجار بدست آورم.

حدود يک سال از ورودم گذشت، کم کم تعامل لازم را با تجار ديگر برقرار کردم و تجارب بسياري اندوختم تا بتوانم به بهترين نحو ممکن امورات مربوط به صادرات را انجام دهم. هر زمان که لازم بود از راهنمايي و تجارب ديگر تجار نيز استفاده مي کردم و گاهي اوقات به دليل پي بردن به فوت و فن هاي کار، گوي سبقت را از ديگر تجار مي ربودم و در برخي موارد تجربه خود را در اختيار آنان قرار مي دادم. همچنين علاوه بر اينکه به عنوان يک زن صادر کننده فعاليت داشتم کار ترخيص کالا در مرز را نيز انجام مي دادم.

سئوال : باتوجه به اينکه بازار هدف شما کشور عراق و بخصوص شمال اين کشور بود بازار عراق از نظر تجارت و بازرگاني به چه صورت بود؟

- از نظر برخورد و مهمان نوازي مردمان بسيار خوبي هستند و از اين نظر هيچگونه مشکلي نداريم ولي اگر در خصوص کاري با تجار عراقي بخواهم موضوعي را بيان کنم مي توان گفت، تجار ايراني با مشکلات زيادي در تجارت با عراق مواجه هستند، تجار عراقي پس از سفارش کالاي صادراتي از ايران، جنس ها را تحويل نمي گرفتند و بيان مي کردند کالاهاي مشابه چيني و ترکيه اي داراي قيمت ارزانتر و کيفيت مطلوب تري هستند. بنابراين همين ارزان گرايي تجار عراقي موجب ايجاد ضربه هاي فراواني به بدنه بازرگاني ايران شد.

سئوال : به عنوان يک زن بازرگان عملکرد گمرک در استان کردستان را چگونه ارزيابي مي کنيد؟

- از نظر من گمرک در استان کردستان عملکرد بسيار خوبي دارد و من از همينجا کمال تشکر را از کارمندان گمرک سنندج و باشماق دارم زيرا نهايت همکاري را با بازرگانان انجام مي دهند.

سئوال : بيشترين صادرات شما در چه زمينه اي بوده است؟

- صادراتم در ابتدا در زمينه مواد غذايي شامل شکلات، کيک، کنسرو ماهي و غيره بود اين محصولات را از شهرهاي تهران، اصفهان و تبريز خريداري مي کردم. بعدها وارد فعاليت صادراتي در زمينه پوشاک شدم که عمده محصولات من از شهر خميني شهر و در زمينه روسري بود و در نهايت پا به عرصه صادرات مصالح ساختماني از جمله کاشي، پوکه، پنل گچي، شيشه پنجره pvc ، شيرآلات و به کشور عراق گذاشتم.

در کنار اين موارد، با يک شرکت آلماني به نام هانور جهت راه اندازي شعبه اي از اين شرکت در عراق همکاري انجام دادم و تمامي امورات مربوط به ساخت از جمله تهيه مصالح ساختماني و نيروي کار را از ايران براي اين شرکت فراهم آوردم. البته با شرکت هاي زيادي تاکنون همکاري داشته ام.

سئوال : در عرصه واردات نيز فعاليتي داشته ايد؟

- بله در گذشته و در زمينه واردات فعاليت داشته ام که اين واردات شامل وسايل ورزشي همانند دوچرخه ثابت ورزشي، تردميل و غيره از کشور تايوان و واردات روغن پايه از عراق براي شرکت هايي ايراني بود.

سئوال : به چه نقاطي از کشور عراق صادرات انجام مي داديد؟

- براي تمام عراق از جمله کردستان عراق ، موصل، کرکوک و حتي براي جنوب عراق

ايرنا : طي 10 سالي که در عرصه صادرات فعاليت مي کنيد و با توجه به اينکه شاهد تحولات بسياري در کشور عراق بوده ايم از اول استقبال چگونه بوده است و اکنون چطور است؟

در ابتدا استقبال از کالاهاي ايراني به نسبت کالاهاي کشورهاي ديگر بسيار خوب بود ولي در سال هاي اخير به ميزان قابل توجهي، از علاقه مندي مردم عراق نسبت به کالاهاي ايراني کاسته شده است و در حال حاضر بازار عراق در انحصار کالاهاي ترکيه اي و چيني است که از عمده دلايل فروش کالاهاي چيني در بازار عراق مي توان به قيمت ارزان محصولات آنان اشاره کرد.

سئوال : از ديدگاه شما، دليل اصلي استقبال از کالاهاي ترکيه اي چيست؟

- شايد اجناس کشور ترکيه از نظر کيفيت در سطح محصولات کشور ايران نباشند ولي از نظر بسته بندي، به ويژه بسته بندي مواد غذايي در سطح بسيار بالايي قرار دارند که مشتري را به خريد اين محصولات ترغيب مي کند.

ترکيه و کشورهاي ديگر اروپايي و آمريکايي براي بسته بندي محصولات خود هزينه گزافي را متحمل مي شوند که اين مساله موجب فراهم آوردن يک بازار مناسب براي محصولاتشان مي گردد و اين در حالي است که صنعت بسته بندي کشور ايران هنوز در آغاز راه است اما مي تواند با پشتکار جايي در اين صنعت ميان کشورهاي ديگر براي خود پيدا کند.

سئوال : آيا تاکنون با اداره ماليات مشکلي داشته ايد؟

- صادر کننده اگر در زمان مقرر اظهارنامه مالياتي خود را ارائه دهد هيچ مشکلي براي وي به وجود نخواهد آمد زيرا به موجب قانون، صادرات از ماليات معاف است صادرکنندگاني هستند که از روي ناآگاهي و عدم ارائه اظهار نامه مالياتي در زمان معين با جريمه هايي از سوي اداره مالياتي روبرو مي شوند ولي من تا امروز بيش از 30 ميليون دلار صادرات انجام داده ام و مشمول معافيت مالياتي شده و هر ساله در زمان مشخص اظهار نامه مالياتي خود را به اداره ماليات تحويل داده ام. خوشبختانه قوانين مالياتي روز به روز در راستاي آسان سازي صادرات تدوين مي شوند.

سئوال : عملکرد بانک ها در امر صادرات را چگونه ارزيابي مي کنيد؟

- در ابتدا وام هايي با بهره کم به صادر کنندگان مي دادند ولي کم کم روند صعودي بهره ها آغاز شد، از بهره 12 درصد به 18 و سپس به 24 و 25 درصد رسيد که شرايط را به شدت براي صادرکنندگان دشوار کرده است.

سئوال : آيا صادرات با اين ميزان از بهره هاي بانکي براي صادرکنندگان مقرون به صرفه است؟

- به سختي... شايد گاهي اوقات تنها بتوانيم وام هاي دريافتي از بانک را باز پرداخت کنيم و صادرات با اين وام ها هيچگونه سودي براي ما نداشته باشد. دولت بايد در اين زمينه تدبيري بيانديشد تا زمينه براي صادرات بيشتر از کشور فراهم شود