تراز کاسه سدهاي کردستان به دليل استمرار پديده خشکسالي ، مصرف غيرمتعارف وبيش از اندازه مشترکان آب، روز به روز افت مي کند، تا جايي که زنگ اعلام وضعيت قرمز در کردستان به صدا در آمده است.

معاون حفاظت وبهره برداري شرکت آب منطقه اي کردستان، بحران آب را به دو بخش کاهش سفره هاي زير زميني وروان آب ها تقسيم کردوافزود: طبيعت خشن ، توپوگرافي غير طبيعي وپراکندگي منابع آب با منابع خاک از مشکلات مديريت آب در کردستان است.

«آرش آريا نژاد» مي گويد : بر اساس آمار، بيشترين ميزان بارش سالانه زراعي در شهرستان هاي بانه، مريوان، سقز وبخشي از کامياران اتفاق مي افتد؛ درحالي بهترين زمين هاي حاصلخيز کشاورزي در شرق استان قرار دارند.

به گفته وي کشاورزان دشت هاي شرقي وجنوب شرقي براي جبران وتامين آب مورد نياز کشاورزي، مجبور به حفر چاه هاي عميق ونيمه عميق مي شوند، که امروزه افزايش بي رويه شمار اين چاه ها، تيشه بر ريشه حيات دشت هاي شرقي قروه ودهگلان زده است.

وي با اشاره به اينکه97 درصد آب چاه دشت هاي شرقي مصارف کشاورزي دارند؛ افزود:تنها سه درصد از آب هاي استحصالي اين مناطق در بخش صنعت وخدمات مصرف مي شود.

اين کارشناس بهره برداري آب ، عوامل طبيعي وانساني را شمشير دولبه نابودي منابع آبي در کردستان برشمرد وافزود: خيانت انسان به کاهش ونابودي منابع آبي افزون تر از عوامل طبيعي است.

وي از شناسايي9 هزار حلقه چاه غيرمجاز در کردستان خبر داد وگفت: براساس آمار از مجموع اين چاه ها يک هزار و800 چاه غير مجاز در دشت هاي شرقي کردستان حفر شده اند.

به گفته وي هم اکنون يک هزار و730پرونده تخلف چاه هاي غير مجاز در مراجع قضايي در دست پيگيري است که 430پرونده مربوط به متخلفان حفر چاه هاي غير مجاز درمحدوده دشت هاي شرقي است.

وي گفت: سطح آب منابع زير زميني دشت هاي شرقي به دليل برداشت بي رويه در مقايسه با مطالعه سال 65 کاهش دهشتناکي داشته است؛ که درصورت استمرار وضعيت کنوني پديدآيي خاک کوير در کردستان دور از انتظار نيست.

به گفته آريا نژاد سطح ايستاده آب سفره هاي زير زميني دشت قروه 20 متر، دهگلان 34 متر وچاردولي 17 متر در مقايسه با مطالعه سال 65 کاهش يافته است.

به عقيده وي کاهش سطح ايستابي آب سفره هاي زيرزميني موجب پديده طبيعي فرو نشست تدريجي زمين وپديده فرو چاله مي شودکه اگر مديريت نکنيم رخداد تلخ دشت خامنين همدان در کردستان اتفاق مي افتد.

وي از اجراي طرح نصب کنتور هوشمند آب وبرق در دشت هاي قروه و دهگلان خبر داد وافزود: تاکنون يک هزار و650 کنتور هوشمند آب بر روي چاه هاي کشاورزي وصنعتي در استان نصب شده است که تا پايان خرداد ماه 94 اميدواريم تمام چاه هاي محدوده دشت هاي شرقي استان را هوشمند کنيم.

وي از فعاليت شبانه روزي 31 اکيپ گشت وبازرسي در کردستان خبر داد وافزود: از اين تعداد 10 اکيپ ويژه، مصارف آب چاه هاي کشاورزي دشت هاي شرقي را کنترل و حفر چاه هاي غير مجاز را گزارش مي دهند.

آريا نژاد اجراي طرح احيا وتعادل بخشي منابع آب زيرزميني را در کاهش مصرف بي رويه ومديريت صحيح آب موثر دانست وگفت:نصب کنتور هوشمند آب وبرق، نصب کنتور هوشمند حجمي، استقرار گروه هاي گشت وبازرسي ، مسلوب المنفعه کردن چاه غير مجاز، ايجاد تشکل آب بران آب هاي زير زميني ، استفاده از آب هاي پساب براي کشاورزي واطلاع رساني ونظر سنجي را از محورهاي فعاليت واستراتژي اين طرح به شمار مي رود.

اين کارشناس با اشاره به کاهش 60 درصدي ميزان آب هاي سطحي در کردستان گفت: ميانگين آب هاي سطحي از 5 ودو دهم ميليارد متر مکعب به 2 ودو دهم ميليارد متر مکعب کاهش يافته است که اين يک فاجعه براي چالش آب هاي سطحي در پروسه تاريخي است.

به گفته وي ميان بارش باران وايجاد پديده روان آب ارتباط منطقي وجود ندارد وبه همين دليل در بارش هاي سالانه زراعي، پشت سدها پديده روان آب اتفاق نمي افتد.

وي مي گويد: به دليل حجم ناچيز روان آب ها ، ميانگين ذخيره آب سطحي پشت سدها دچار مشکل جدي شده است وسد قشلاق هم اکنون که تامين کننده آب شرب ، شهروندان سنندجي است با بحران مواجه است.

به گفته وي هم اکنون 111 ميليون متر مکعب آب در کاسه سد قشلاق با 225 ميليون متر مکعب حجم ذخيره سازي وجود دارد که از اين ميزان آب موجود نيز تنها 108 ميليون متر مکعب براي تامين آب شرب شهروندان استفاده مي شود.

وي افزود: آب موجود درکاسه سد قشلاق پايين تر از تونل انتقال آب قرار گرفته است،که اين افت بحراني تراز سددر طول تاريخ بي سابقه بوده است.

وي گفت : براي گذر از اين بحران وتامين آب شرب شهروندان سنندجي سه طرح انتقال بين حوزه اي آب از سد آزاد به ميزان 40 ميليون متر مکعب، تجهيز ايستگاه پمپاژ پل شيخ وتوسعه پمپاژ اضطراري از کف درياچه سد مطالعه وپيش بيني شده است.

ضرورت همصدايي دولت وملت

مديرعامل شرکت آب وفاضلاب شهري کردستان وضعيت بحراني استان در زمينه کاهش آب هاي زير زميني وآب هاي سطحي را تشريح کرد وافزود:توليد سالانه آب شرب در کردستان 93 ميليون متر مکعب است که تنها 90 درصد آن در شبکه تصفيه وتوزيع جاري ومصرف مي شود.

« عليرضا تخت شاهي» کاهش 80 درصدي آورد سد قشلاق که تنها منبع تامين آب شرب سنندجي هاست را يک فاجعه تاريخي توصيف کرد وگفت: اميدوار بوديم که با بارش اسفندماه سال گذشته وارديبهشت ماه سال جاري ميزان افت تراز سد جبران شود؛ که متاسفانه محقق نشد.

وي با اشاره به اينکه ميانگين آب سد قشلاق تا عمق يک متري تراز تونل خروجي افت کرده است؛ افزود: دولت وملت بايد براي گذر از اين بحران نگران کننده همصدا شوند.

وي تغيير نوع بارش، تغييرات آب وهوايي واستمرار پديده خشکسالي را دو مولفه مهم در بحران آب هاي زير زميني وسطحي عنوان کرد.

وي تصفيه، توزيع آب شرب سالم با فشار کافي وکيفيت استاندارد را از اهداف اين شرکت بر شمرد وگفت: هم اکنون به دليل کاهش تراز آب سدهاي استان با مشکل جدي کم آبي مواجه هستيم.

وي استاندارد ميانگين مصرف شبانه روزي هر شهروند در جهان را 140 ليتر ذکر کرد وافزود: در حال حاضر هر شهروند کردستاني به طور ميانگين درهر شبانه روز 165 ليترآب مصرف مي کند.

وي بر رعايت الگوي مصرف آب شرب در کردستان تاکيد کرد وافزود: 98 درصد آب توليدي استان مصارف خانگي دارد وتنها يک درصد به بخش صنعت ويک در صد به بخش خدمات اختصاص دارد.

وي از آبياري فضاي سبز با آب شرب شهري انتقادکرد وافزود: متاسفانه تعدادي از ادرات دولتي وحاکميتي عليرغم بحران شديد آب، هنوز فضاي سبز عمومي واختصاصي را با آب شرب آبياري مي کنند.

تخت شاهي از نشت وهدر رفت 26 درصدي آب در شبکه توزيع هم خبرداد وافزود: در حال حاضر 350 هزار مشترک آب و350 هزار مشترک فاضلاب در استان وجود دارد.

وي تاکيد کرد که مديريت بحران آب بدون مشارکت وهمراهي 80درصدي مديران دولتي وهمراهي 20 درصدي مردم بافرهنگ کردستان ميسر نيست.