بزرگنمايي:

از جمله اين حمام هاي تاريخي مي توان به حمام خان، صلاحي، شجاع لشگر، شيشه، خليفه فتاح، دو خزينه، درويش خان، وکيل، عبدالخالق، آغاسي و پاشاخان اشاره کرد.

*حمام خان

حمام تاريخي خان در سنندج در دوره قاجاريه بنا شده و به شماره ثبت 2603 در فهرست آثار ملي کشور به ثبت رسيده است.

اين گرمابه در ضلع شمال غربي بازار سر پوشيده آصف در خيابان انقلاب شهر سنندج واقع شده است.

حمام داراي بخش هاي مختلفي از جمله سر در ورودي، سريينه، حمام گرم و خزينه است، تزئينات آهکبري داخل حمام و نقوش موجود بر روي ديوار آن در نوع خود بي نظير و جالب است. با استناد به کتيبه سنگي موجود در سر در ورودي حمام، بنا در سال 1220 ه.ق به دستور امان الله خان اردلان ساخته شد و بعدها به سبب تملک آن توسط امين التجار در سال 1296 ه.ق دوران حکومت فرهاد ميرزاي معتمدالدوله، عموي ناصرالدين شاه مورد مرمت و بازسازي عمده قرار گرفته است.

اين حمام در ميان حمام هاي باقيمانده از گذشته بزرگترين و زيباترين حمام شهر است، مقدمات تبديل اين حمام به موزه از سوي اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري فراهم شد و در زمان حاضر اين حمام به عنوان يک موزه براي بازديد عموم مسافران و گردشگران مهيا شده است.

*حمام دو خزينه

حمام دوخزينه بنايي است تاريخي که در بلوار کردستان شهر سنندج قرار گرفته و با توجه به ارزشمند بودن اين حمام به شماره 26978 در تاريخ تير سال 88 در فهرست آثار ملي کشور به ثبت رسيده است.

برابر روايات و منابع موجود بنيان اصلي اين بنا به دوران صفويه باز مي گردد و يکي از بناهاي موجود در ارگ تاريخي شهر سنندج است که در چندين مرحله با گذشت زمان دچار آسيب و ويراني گرديده و احتمال مي رود در دوره قاجاريه مورد بازسازي کامل قرار گرفته باشد، اما تا چند سال گذشته خرابي اين بنا به حدي بود که به سختي مي توان آثار و بقاياي معماري آن را مشاهده نمود.

در هر صورت مي توان گفت بناي موجود فعلي بنايي است بازسازي شده و جزء قديمي ترين بناهاي ارگ تاريخي شهر سنندج محسوب مي شود. تنها آثار و بقاياي بر جامانده از مجموعه بنا و فضاهاي معماري ارگ تاريخي سنندج بقايايي است که مي توان در اين بنا مشاهده کرد.

بناي حمام بر اساس نقشه هاي رايج و الگوهاي ساختاري حمام هاي ايراني شامل بخش ورودي، بينه، سربينه، راهروهاي ارتباطي و فضاهاي مرتبط با مجموعه ساخته شده است.

بخش هاي باقي مانده از بنا مبين آن است که بخش هاي داخلي هم در بخش ازاره ها و هم قسمت بدنه ديواره ها داراي نقوش آهک بري بسيار زيبايي است.

در چند سال گذشته اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان کردستان با توجه به بررسي ها و نظرات کارشناسان ذيربط اقدام به مرمت و بازسازي کامل مجموعه نموده است.

علاوه بر ثبت اين اثر در فهرست آثار ملي کشور نسبت به اتمام اقدامات پاياني براي امکان بهره برداري بنا با کاربري مناسب اقدام شده و در سال هاي 88 و 89 امورات مرمتي اين بنا انجام و بر تقويت سازه اي بنا و بازسازي قسمت هاي مخروبه و امور مربوط به نماسازي فضاي بيروني حمام و همچنين مرمت تزئينات بخش هاي داخلي تاکيد شده است.

اين بناي تاريخي در گذشته داراي کاربري (حمام) بوده و اينک در صورت اتمام عمليات مرمتي کاربري هاي متناسب با خود را تقبل مي نمايد.

*حمام صلاحي

حمام صلاحي يکي از قديمي ترين حمام هاي سطح شهر سنندج است که قدمت آن به 400 سال پيش باز مي گردد و با توجه به بافت تاريخي و معماري و آجرکاري هاي قديمي اين بنا به دوره صفويه مربوط مي شود.

اين حمام در زير زمين خيابان فردوسي سنندج و داخل پاساژ کفش فروش ها قرار گرفته و داراي شکل مستطيلي است، در داخل حمام 12 حجره قرار دارد و حوضي که قبلاً در وسط آن بود نيز به شکل 12 ضلع و هر ضلع روبروي هر حجره حمام قرار مي گرفت.

در هر صورت مي توان گفت بناي موجود فعلي، بنايي است تاريخي و جزو قديمي ترين بناهاي ارگ تاريخي شهر سنندج محسوب مي شود.

بناي حمام بر اساس نقشه هاي رايج و الگوهاي ساختاري حمام هاي ايراني شامل بخش ورودي، بينه، سربينه، خزينه، راهروهاي ارتباطي و فضاهاي مرتبط با مجموعه ساخته شده است.

بخش هاي باقي مانده از بنا مبين آن است که بخش هاي داخلي هم در بخش ازاره ها و هم قسمت بدنه ديواره ها داراي نقوش آهک بري بسيار زيبايي است.

*حمام عبدالخالق

حمام عبدالخالق از ديگر حمام هاي قديمي شهر سنندج است، اين حمام مربوط به دوره صفويه است و به شماره 3364 در فهرست آثارملي کشور به ثبت رسيده است.

اين بنا در محله چهارباغ کوچه حمام واقع شده است، آب لازم اين گرمابه از آب جاري قنات هاي شهر تامين مي شد. ارتفاع سقف اين حمام به نسبت بلند بوده و ستون هاي چهار گوش سنگي، آب نما، حجره ها، رختکن، گرم خانه، خلوتي ها، سرويس و خزينه آن تابع اسلوب حمام سازي ايراني در دوره صفويه است، تزئينات وابسته به معماري اين بنا مشخص نيست چرا که سطح ديوارهاي آن با سيمان سفيد و کاشيکاري جديد اندود شده است ولي گفته مي شود اين حمام داراي تزئينات آهک بري که در شهر سنندج بسيار رواج داشته بوده است و با حمام وکيل الملک قابل مقايسه است.

*حمام وکيل

اين حمام نيز مربوط به دوره زنديه و به شماره 3228 در فهرست آثار ملي کشور به ثبت رسيده است. اين حمام در محله وکيل و در کنار عمارت تاريخي وکيل الملک واقع شده است.

*حمام شيشه

حمام شيشه نيز همچون حمام هاي تاريخي ديگر سنندج در دوره زنديه ساخته شده و به شماره 2839 در فهرست آثارملي کشور به ثبت رسيده است، اين حمام داراي تزئينات آهکبري با نقوش گياهي و هندسي است.

*حمام شجاع لشگر

اين حمام مربوط به دوره قاجاريه بوده و به شماره 2829 در فهرست آثار ملي کشور به ثبت رسيده است، اين حمام در خيابان امام خميني کوچه يمين لشگر واقع شده است.

*حمام خليفه فتاح

اين حمام يکي از حمام هاي تاريخي سطح شهر سنندج است که اکنون نيز مردم سنندج از اين حمام استفاده مي کنند.

متاسفانه مالکان اين حمام تاريخي نسبت به ثبت اين بناي تاريخي اقدامي انجام نداده اند.

اين حمام نيز همچون ساير حمام هاي عمومي سطح شهرسنندج داراي آبنما، رختکن، حجره، گرم خانه و خزينه و سربينه و راهروهاي ارتباطي است که از نظر بافت قديمي در نوع خود بي نظير است.