بزرگنمايي:

کرد آنلاین - سنندج - تپه و قلعه باستانی زیویه به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران هنوز ناگفته هایی دارد که به گفته محقق و نویسنده نوجوان سقزی، باستان شناسان تاکنون به آن اشاره نکرده اند اما او بخشی از این ناگفته ها را در قالب کتاب (ناگفته های زیویه) به رشته تحریر در آورده که بزودی روانه بازار نشر می شود.
ثنا عبدالله زاده محقق و نویسنده نوجوان سقزی گفت: این کتاب با عنوان زیویه و اسرار سقز، حاصل تحقیق و بررسی پیرامون اثر باستانی زیویه و روستاهای اطراف آن است که تا آخر امسال وارد بازار نشر خواهد شد.
وی اظهار کرد: این کتاب نتیجه و حاصل مشاهدات در بازدید از این اثر باستانی و تاریخی و غار نزدیک آن و روستاهای اطراف این اثر از جمله روستاهای لگزی و ابوالمومن است.
عبدالله زاده افزود: موارد و مطالب گردآوری شده در این کتاب تاکنون در دیگر آثار منتشر شده در خصوص این تپه باستانی آورده نشده است.
او با تشکر از حمایت پدر و مادر و معلم خود اضافه کرد: پدرم هزینه چاپ این اثر را که مبلغ 20 میلیون ریال است تقبل کرد تا این کتاب توسط انتشارات نشر گوتار سقز به صورت رنگی در 64 صفحه چاپ شود.
وی یادآور شد: بهار امسال برای اولین همایش ملی زیویه هم تحقیقی نوشتم که توسط رئیس همایش مورد تقدیر قرار گرفت و در هفته پژوهش امسال هم به عنوان پژوهشگر نوجوان و نخبه سقز تقدیر شدم.
قلعه تاریخی باستانی زیویه در 55 کیلومتری جنوب شرقی سقز بر روی تپه ای نسبتا بلند بنا شده که در گذشته و به صورت غیر مجاز، اشیای زیادی در اثر حفاری از آن بدست آمد که برخی از آنها زینت بخش موزه های داخلی و خارجی هستند.
از جمله اشیای بدست آمده قطعات عاج منقوش بود که نقوش حیوانی و صحنه شکار اساطیر روی آنها حک شده و از ارزش ویژه ای برخوردار است که از روی چند قطعه از آنها، نقش برجسته آبیدر سنندج طراحی، بزرگ نمایی و ساخته شده است، گردنبند طلا و سر عقاب طلایی دیگر نمونه های اشیای کشف شده تپه زیویه هستند که از ارزش زیادی برخوردارند.
این قلعه تاریخی و باستانی 3500 ساله که آثار آن مربوط به هزاره اول قبل از میلاد است، از شاهکارهای معماری سده نهم تا ششم پیش از میلاد است و بدلیل عدم توجه مناسب در آستانه تخریب و نابودی قرار دارد.
زیویه هم از نظر معماری و هم از نظر آثار هنری یکی از شاخص ترین مکان های دوره تاریخی محسوب می شود و احتمالا مربوط به اقوام مانایی است که محل حکومت آنها شمال غرب ایران بوده است.
برای نخستین بار از این بنای تاریخی در سالنامه های آشوری ذکری به میان آمده و بیان شده که بدنبال شورش و طغیان اقوام مانایی (سده نهم تا ششم پیش از میلاد) از طریق قلعه این تپه، عملیات های جنگی صورت گرفته است.
اعتبار و شهرت جهانی زیویه به سال 1325 باز می گردد زمانی که در اثر عوامل جوی و ریزش برف و باران قسمتی از راس تپه تخریب و آثار و اشیا مدفون در تپه به صورت اتفاقی کشف شدند.
اولین عملیات باستان شناسی در این منطقه توسط رابرت رایسون آمریکایی در سال 1945 انجام گرفت، در فاصله سال های 1323 تا 1325 یک یهودی به نام ایوب رب نوع به مدت هشت سال اقدام به کاوش در این تپه کرد که در طول این مدت، صدمات جبران ناپذیری متوجه این اثر باستانی شد، بیش از 80 درصد تپه زیویه مورد اکتشاف قرار گرفت و هدف این گروه تنها پیدا کردن اشیا و آثار تاریخی برای فروش و تجارت بود.
در سال 1354 نصرالله معتمدی کاوش و بررسی اشیای کشف شده در تپه باستانی زیویه را آغاز کرد و فعالیت وی در 2 فاصله زمانی تا سال 1373 ادامه یافت در دور دوم فعالیت های باستان شناسی معتمدی که شش سال به طول انجامید آثار بسیار ارزشمندی در آن کشف شد.
فعالیت های باستان شناسی در تپه باستانی زیویه از سال 1378 و توسط سیمین لک پور ادامه پیدا کرد و وی نیز حدود 11 فصل در این منطقه فعالیت های باستان شناسی و کاوش خود را ادامه داد در این مدت راه پله های سنگی، فضاهای جانبی و تالار ستون دار که از شاخص ترین بخش های آن است نیز کشف شد.
تالار ستون دار تپه باستانی زیویه دارای 16 ستون در دو ردیف 8 عددی است که پایه ستون ها سنگ و خود ستون ها نیز از خشت بوده اند که متاسفانه هم اکنون از ستون ها هیچگونه اثری باقی نمانده است.
سقز در 190 کیلومتری شمال غربی سنندج واقع شده است.