چاپ

کرد آنلاین - قروه - موانع حضور معلولان در جامعه روایتی تلخ است که همچنان در مسیر بی توجهی مسئولان قرار گرفته و گویا در این میان، اندیشه های ایستای مدیریتی بیش از همه نیازمند مناسب سازی است.

خبرگزاری مهر - گروه استانها؛ زیبا امیدی فر: ورودی ساختمان با پله های عریض به رویت لبخند می زند. همان ابتدا که این آپارتمان در حال ساخت بود گویا احتمال اینکه فردی دارای معلولیت هم نیاز به استفاده از این مکان را داشته باشد داده نشده است. سالمندی اگر بخواهد وارد ساختمان شود باید نفس نفس زنان پله ها را طی کند. فرد ویلچری هم اگر بخواهد وارد شود باید چهار نفر صندلی چرخدار و سوار آن را بغل بزنند و از پله ها پایین و بالا ببرند. معلولان غیرویلچری هم تکلیفشان معلوم است کلاً قید ورود به آپارتمان مذکور را بزنند بهتر است. اصلاً انگار معلولیت در فرهنگ لغات ما هنوز جای نگرفته است و گویا آنان از این اجتماع و مردم نیستند.
این روایتی است از فضای واقعی جامعه ای که سال هاست در تلاش برای رسیدن به ایده آل هایی از جمله شهر دسترس پذیر برای معلولان، جانبازان، سالمندان، زنان باردار و در کل افراد کم توان جسمی است. تلاشی که هر روز تازگی دارد اما نتیجه ای را شامل نمی شود.
موانع نفس گیر
بعد از ترک خانه به سمت میدان اتحاد و خیابان شریعتی تا چهارراه مدرس و جاهای دیگر بیشتر ساختمان ها دیده می شوند که ورود معلول با ویلچر به آنها غیر ممکن است و افراد ناتوان دیگر هم به سختی می توانند وارد آن ها شوند. چندین مغازه هم پله دارند یا ورودی آنها قاب دارد و معلولان ویلچری اگر از گذر پله ها هم موفق شوند نمی توانند به تنهایی صندلی چرخ دار خود را از لبه قاب عبور دهند.
ورود به بانک ها هم برای معلول با ویلچر غیر ممکن است چون پله دارند اما رمپ ندارند. مراکز خرید فاقد سطح شیب دار است و معلول با ویلچر به تنهایی نمی تواند وارد آنها شود. تمامی این ها در حالی است که معلولان غیرویلچری هم به سختی می توانند از موانع موجود بگذرند.
این تنها بخشی از موانع است و درد بزرگ آنجایی دیده می شود که شهرداری اقدام به مناسب سازی در برخی جاها کرده اما طبق استاندارد نیست و همین مشکلات معلولان را دو چندان کرده است.
دردی بینا
در جمع نابینایان نشسته ای و به حرفهایشان گوش می دهی. حرفهایی که از غیرقابل استفاده بودن کتابخانه مدرس یا فردوسی به علت شرایط فضای بیرونی کتابخانه و ذخایر فقیرانه کتب ویژه نابینایان و امکانات صوتی و کتاب ها گویا می گویند. از آن طرف از رمپ ویژه نابینایان که توسط مغازه داران مسدود شده است فریاد می زنند و از طرف دیگر معترض اند نسبت به بی توجهی مسئولان برای حفظ حقوق شهروندی این قشر از جامعه.
جمع نابینایان را به سمت سد معبر کسبه ترک می کنی. کسبه ای که نه تنها تا وسط پیاده رو را گرفته اند بلکه تابلوهای تبلیغی خود را روی رمپ ویژه نابینایان قرار داده اند. یکی از مغازه داران را مورد خطاب قرار می دهی که چرا وسایل خود را در مسیر نابینایان گذاشته؟ با بی تفاوتی محض می گوید مگه چیه؟ خب از اون طرف بره! یکی دیگر از کسبه ها هم اصلاً نمی داند این مسیر جدا شده و متفاوت در پیاده روها برای چیست؟ وقتی می گویی ویژه نابینایان است با وقاحت تمام خود را بی تقصیر نشان داده و معتقد است نابینایان نباید نابینا می شدند!؟
نگاه پوچ
احتمال نمی دهی که یک روز دچار معلولیت شوی!؟ این جمله ای است تلخ اما واقعیت. جمله ای که اگر همیشه از خودت بپرسی دیگر از ریسه کشیدن عادت برای معلولان دست بر می داری. عادتی که گاهی عجین است با ترحم و گاهی هم بی تفاوتی.

همین که معلولی را می بینی به جای شکر برای سلامتی ات با مهر از کنارش بگذری و یا کمکش کنی، همین که هرجا حقوقشان رعایت نمی شود به دفاع از آنان بپردازی، در واقع توانسته ای خود را از شعارهای پوچ رایج در جامعه رها کنی. شعارهایی که گاهی چنان از زبان مسئولان می ریزد که باورش هم برای خود گویندگان سخت است و اینجا با خودت کلنجار می روی و می گویی که اول باید به جای مناسب سازی خیابان ها «مناسب سازی اندیشه ها» صورت گیرد.
امتحان عملکرد
مثل هر سال مراسمی به مناسبت روز جهانی معلولان برگزار شد. مراسمی که تکرار مکررات بدون نتیجه و بازخورد است آن هم دقیقاً در محلی که برای معلولان مناسب سازی نشده است. مراسمی که درست مثل تمامی برنامه های دیگر نطق مسئولان شنیده و درد معلولان پشت گوش انداخته می شود. مسئولانی که سال گذشته درست در چنین روزی تصمیم گرفتند برای درک بهتر وضعیت معلولان در جامعه یک روز را روی صندلی چرخدار نشسته یا با عصا در سطح شهر راه بروند و معنای واقعی شهر دسترس پذیر را بدانند.
شهری که در پیاده روهای ناموزون آن اگر کمک عابران پیاده نباشد تقریباً نمی توانی صندلی چرخدار را حرکت دهی. از جوی های پهن و باریک که در هر منطقه به تبعیت از میل و سلیقه طراحی شده تقریباً بدون کمک نمی توانی بگذری.
یک کارشناس بهزیستی برای دقایقی با ما همکلام می شود و در توضیح اینکه مقصر این بی تفاوتی ها نسبت به معلولان در جامعه کیست، می گوید: بهزیستی به تنهایی نمی تواند تمامی این مسائل و مشکلات را رفع کند و رفع این دغده ها نیازمند یک اجماع عمومی بین تمامی ادارات و حتی خود مردم است و به همین دلیل است که باید در ابتدا فرهنگ و نوع نگاه مردم را به این حوزه اصلاح کرد.
به ایستگاه تاکسی یا اتوبوس می روی مسافران پیاده و سوار می شوند و اصلاً توجهی به تو که روی ویلچر نشسته ای ندارند. وسایل نقلیه عمومی می آیند و می روند و تو بارها از راننده ها می پرسی که چطور باید سوار شوی و هرکدام راهکاری می دهند که شدنی نیست. فقط یکی از مسافران پیشنهاد کمک می دهد. ناچار می شوی میدان اتحاد تا شهرداری را محروم از وسایل حمل و نقل عمومی با ویلچر بروی. در حالی که زمان کوتاه چراغ عابر پیاده را نسبت به سرعت کند تردد یک معلول با ویلچر محاسبه می کنی. از مقابل فروشگاه های لباس می گذری و پس از توقفی کوتاه، به علت وجود پله ها و نبود سطح شیب دار از خرید لباس منصرف می شوی.
به فکرت می رسد که اگر زندگی یک حق برابر است باید برای تمام شهروندان این حق به تساوی توزیع شود. از مقابل یک مرکز خرید می گذری مردم در حال آمد و شدند. به ورودی مرکز خرید نگاه می کنی. اثری از سطح شیب دار نیست. اینجا ایست می دهی و از روی صندلی بلند می شوی و رو به مسئولان، رو به همه که یک شهروند بدون معلولیت هستند، می گویی: «ببخشید. دیگر نمی توانم» و پایان این واقعیت تلخ، تصویری از تو است که در غروب دلگیر در حاشیه خیابان نفست بند آمده و نفس زنان خطاب به مسئولان می پرسی «به نظر شما مهم ترین مانع حضور معلولان در جامعه چیست؟ موانع فرهنگی یا فیزیکی؟»... پاسخ را به شماره ذهنتان پیامک کنید...