نفس کشيدن زمين در زمان سلامي دوباره به رويش گياهان در باران عشق مي‌کند و طبيعت خيال‌انگيز چشم را نوازش و زبان را به تسبيح وامي‌دارد.
با رونق رويش گياهان بهاري برخي خود را راهي ديارهاي بکر مي‌کنند تا نشانه سرسبزي را در خود زنده کرده و با چيدن آن از خواص بي‌پايانش که به نوعي برخي نيز از آن به عنوان داروي طبيعت ياد مي‌کنند، الهام بگيرند.
اگر چه گياهان بهاري از گذشته‌هاي دور مهمان سفره‌هاي کردستاني‌ها بوده، ولي متاسفانه نسل جديد از خواص اين نوع گياهان غافل بوده و به مصرف آن چندان اقبالي ندارند که اين مهم به نوبه خود نشان از عدم آگاهي دارد.
با توجه به شرايط اقتصادي نامساعد برخي کردستاني‌ها و گران بودن محصولات پروتئيني، گياهان بهاري در اين فصل مي‌توانند جايگزين مناسبي براي گوشت و مرغ باشد.
در اين فصل نزديک به 50 نوع گياه خوراکي و دارويي و صنعتي در کردستان برداشت مي‌شود که هرکدام اثر شفابخشي خاصي دارند.
مهمترين گياهان خوراکي اين استان شامل کنگر، کنيوال (پياز کوهي)، ريواس، شنگ، گيلاخه، قازياغي، مو، پيچک، قارچ کوهي و ... است.
گياهان خوراکي که در کردستان و در دامنه کوهپايه‌ها مي‌رويند به دليل عدم استفاده از مواد شيميايي و انواع سموم براي توليد آن‌ها، داراي املاح بسيار مفيد بوده و همواره مورد سفارش متخصصان تغذيه و پزشکان براي رفع انواع بيماري‌ها هستند.
بهار گياهان بهاري
عبدالله پاکدل فروشنده گياهان بهاري اظهار داشت: روزانه 700 کيلو از اين گياهان خوراکي را به فروش مي‌رساند.
وي افزود: اگر چه روزانه براي کندن اين گياهان به 15 دختر و زن روستايي دستمزد مي‌دهم ولي هر روز تا عصر تمام مي‌شوند و اين خود نشان از استقبال بي‌نظير کردستاني‌ها از اين محصولات است.
اين فروشنده با بيان اينکه زمان استفاده از اين نعمت‌هاي طبيعي محدود است، گفت: به همه شهروندان توصيه مي‌کنم فرصت مصرف گياهان بهاري را از دست ندهند.
به گفته پاکدل، برخي بانوان شهرستان محلات اين گياهان را به صورت خشک يا منجمد نگهداري و در طول سال براي پخت انواع خوراکي‌ها مصرف مي‌کنند.
کارشناس مسئول تغذيه دانشگاه علوم پزشکي کردستان نيز اظهار کرد: گياهان خودرو که تا حدودي دور از دسترس روتين افراد و جامعه رويش مي‌کنند، با داشتن خواص درماني بسيار به نوبه خود از شگفتي‌هاي خدادادي به شمار مي‌روند.
به گفته امين اميني گياهان بهاري کمتر در معرض آلودگي‌هاي شيميايي و ميکروبي هستند.
وي با بيان اينکه گياهان بهاري محصولاتي کاملا ارگانيک هستند، گفت: اين گياهان از انواع کود شيميايي و سمپاشي به دور بوده و محصولاتي کاملا طبيعي هستند.
اميني به خاصيت اين گياهان اشاره کرد و گفت: گياهاني همچون پيچک، کنيوال و غژه جز خانواده سير هستند که به صورت وحشي مي‌رويند.
خواص گياهان بهاري
وي ضمن اشاره به تاثير سير براي سلامتي قلب و عروق، خاطرنشان کرد: اين گونه گياهان براي نرمي عروق و پيشگيري از لخته در عروق کاربرد فراواني دارند.
کارشناس مسئول تغذيه دانشگاه علوم پزشکي کردستان خواص شماري ديگر از گياهان بهاري را برشمرد و گفت: "کنگر" به دليل ترکيبات موجود موجب کاهش چربي و قند خون شده و داراي ريشه‌هاي زيرزميني است.
اميني افزود: اين گياه غني از فلوئور بوده و در استخوان‌سازي و استحکام دندان‌ها نقش به‌سزايي دارد.
وي به رنگ گياهان بهاري نيز اشاره کرد و افزود: رنگ سبز پررنگ، نارنجي و سفيد هرکدام حاوي ترکيباتي هستند که جزء فلائونوتيدها و بتاکاروتن هستند.
به گفته کارشناس مسئول تغذيه دانشگاه علوم پزشکي کردستان، اين ترکيبات با داشتن خاصيت آنتي‌اکسيدان، براي سلامتي قلب و عروق و خنثي کردن راديکال‌هاي آزاد خواص فراواني دارند.
وي با بيان اينکه افراط و تفريط در خوردن گياهان بهاري به هيچ وجه توصيه نمي‌شود، گفت: مصرف زياد ريواس و کنگر براي کسانيکه سنگ کليه و ناراحتي کليه دارند، توصيه نمي‌شود چون به نوبه خود موجب تشديد اين مشکلات خواهند شد.
به گفته اين کارشناس تغذيه، با توجه به محدود بودن زمان برداشت اين گياهان، بهتر است در اين فصل هفته‌اي 2 بار در سبد غذايي خانواده قرار گيرد.
اميني بيان داشت: شماري از اقسام گياهان بهاري بيشتر به عنوان داروي گياهي مورد استفاده قرار مي‌گيرند.
کارشناس مسئول تغذيه دانشگاه علوم پزشکي کردستان تصريح کرد: پاک سازي پوست از جوش و آکنه از ديگر خواص گياهان خودروي بهاري است.
اميني در خصوص فريزکردن اين گياهان، خاطرنشان کرد: فريزکردن گياهان بهاري مشکلي ندارد به شرط اينکه به صورت صحيحي فريز شود.
وي خاطرنشان کرد: هر غذايي اگر به صورت تازه مصرف شود، ارزش غذايي بالاتري دارد.
اين کارشناس افزود: پختن گياهان فساد آنزيم‌هاي موجود در آن‌ها را از بين مي‌برد.
به گفته وي، در هنگام پخت اين گياهان بايد به اين اصل دقت کرد که زمان زيادي را صرف پختن نکنيم و بهتر است با حرارت و آب کم پخته شوند.
ضدعفوني کردن گياهان بهاري
اميني در خصوص ضدعفوني کردن گياهان بهاري، خاطرنشان کرد: اگر چه گياهان بهاري ممکن است با مدفوع حيوانات آلوده شده و ناقل بيماري باشند ولي شستشوي آن‌ها نياز به ضدغوني کننده ندارد.
کارشناس مسئول تغذيه دانشگاه علوم پزشکي کردستان در پايان با اشاره به اينکه حرارت کافي، آلودگي سطحي گياهان را از بين مي‌برد، گفت: چون شنگ نيازي به حرارت ندارد، بهتر است با چند قطره مايع شستشو داده شود.
برخي بر اين باورند که استان کردستان از نظر تنوع گونه‌هاي گياهي بر کل قاره اروپا برتري دارد و اين مهم به نوبه خود فرصت مغتنمي براي صادرکردن گياهان بهاري به ساير کشورها بوده و لازم است مسئولان و نهادهاي مربوطه نيز در اين زمينه تمام همت خود را بکار گيرند.