چاپ

عصرکرد- اگر صفحات فضای مجازی را در سال های اخیر قدری زیر و رو کرده یا سر تیتر برخی خبرها را نظاره گر باشید، شاید چشم تان به نسخه های تعجب برانگیز برخی پزشکان خورده باشد، نسخه هایی که در آن خبری از بدخطی پزشک و حروف آشفته لاتین نیست، بلکه پزشک با خطوطی زیبا بیمار را به گوش جان سپردن به موسیقی، بازدید از گالری نقاشی و یا پرداختن به هنری چون سفالگری دعوت کرده است.
این نسخه ها تناسبی با قرینه ذهنی و انتظار همیشگی ما از تجویز دارو و نسخه نگاری معمول ندارد اما بازنشر چنین تصاویری راهی برای ورود آهسته ی هنر در دریای ژرف پزشکی بوده تا اینگونه بیان شود که بستر هنر در نظام سلامت می تواند نوشدارویی پیش از مرگ سهراب باشد.

** اهمیت بعد غیرجسمانی سلامت
وزیر وقت بهداشت ایران در سال 1396 با بیان اینکه آمار بیماری افسردگی در 26 سال گذشته به بیش از دو برابر رسیده است، پیش بینی کرد تا سال 2030 میلادی بیماری افسردگی از رتبه چهارم فعلی به رتبه دوم برسد.
این گفته مقام عالی وزارت کمتر از یک زنگ هشدار نیست، بیماری هایی همچون فلج اطفال، کزاز و طاعون روزگاری، تنها تهدید کنننده سلامت ایرانیان بود و این در حالیست که با پیشرفت علم و تدبیر دانشمندان تظاهر بالینی این بیماری ها و عاملین آن را تنها در کتاب ها و آزمایشگاه های تحقیقاتی می توان یافت.
آنچه امروز بشریت را تهدید می کند بیماری های روحی و روانی است که مولد بسیاری از بزهکاری ها است.
در صورت وقوع همه گیری بیماری مهلک همچون طاعون ریوی خیل عظیمی از بیماران در کمتر از سه روز مرگ را تجربه خواهند کرد اما همه گیر شدن بیماری های روحی و روانی و در راس آنها افسردگی را نمی توان با هیچ بیماری دیگری مقایسه کرد.

** هنر درمانی ناشناخته مانده است
هنر از تکنیک های رایج و جذابی است که در حوزه روان درمانی به صورت تخصصی به کار گرفته می شود در جهان میزان استفاده از هنر درمانی در حوزه خانواده چشمگیر است، بهبود رابطه والد و کودک و کاستن از مشکلات رفتاری کودکان به خوبی توسط هنر درمان می پذیرد.
نقاشی درمانی، موسیقی درمانی، فیلم درمانی و شعر درمانی از دیگر انواع هنر درمانی است در ایران نقش هنر و هنر درمانی در مراکز توانبخشی بیش از مراکز بیمارستانی پر رنگ بوده است.
هر چند انگشت شمار اما مراکز آکادمیک و تخصصی هنر درمانی در کشور فعال است عمده این مراکز در پایتخت هستند و متاسفانه هنر درمانی کلینیکال در استان ها توسعه نیافته و هنوز ناشناخته است.

** بیان معضلات نظام سلامت به زبان هنر
قوطی های سیگار سال هاست به شعار سیگار برای سلامتی زیان آور است منقش شده اند، این شعار و معنای واضح آن برخلاف انتظار میخ آهنینی بوده که بر کالبد ذهنی سنگ گونه مصرف کنندگان دخانیات وارد نیامده است.
سیگار همچنان مصرف می شود و مافیای مواد مخدر همچنان پا برجاست و بازار عرضه و تقاضا نیز گویای آن است که به این زودی ها خبری از انقراض دخانیات به گوش نمی رسد.
اینجاست که هنر و هنرمندان می تواند یاریگر نظام سلامت باشد و کارگزاران نظام بهداشتی جهان را از این استیصال رهایی بخشد.
به عبارتی تبلیغ و هشدارهای عاری از زبان هنر تاکنون کارساز نبوده و ضروری است شیرینی عدم استفاده از دخانیات این بار با زبان هنر به کام مصرف کنندگان برسد.

** ضرورت هم افزایی هنرمندان و کارگزاران نظام سلامت
به مصداق مصرع شاه بیت «هنر نزد ایرانیان است و بس» می توان چنین اذعان کرد که ایران از گذشته تا به امروز محملی برای پرورش هنرمندانی شهیر بوده از سویی دیگر تاریخ ایران سرشار از نام هایی همچون حکیم بوعلی سینا است.
بدیهی است که هنر و علوم پزشکی ایرانیان زبانزد آفاق است و در تاریخ معاصر و کنونی نیز نام ایران به لطف فرزندان شایسته اش همچنان تابناک است اما تاکنون نه هنر آنچنان به یاری نظام سلامت آمده نه نظام سلامت دستان اصحاب هنر را به گرمی فشرده است.
این دو طیف اگر به سمت یکدیگر گام بردارند و آنچه در ذهن دارند با یکدیگر به اشتراک بگذارند می توان سلامت اجتماعی ایران فردا را تضمین کنند.

** غنی سازی جامعه با هنر
سازمان جهانی بهداشت همواره بر تقدم پیشگیری بر درمان تاکید دارد، مدیران در راس نظام سلامت نیز در تلاشند تا با صرف کمترین هزینه ها بهترین خدمات را ارائه کرده و در نتیجه سالم ترین جوامع را ایجاد کنند که هنر کم هزینه ترین ابزار در دست کارگزاران نظام سلامت است.
هنر این امکان را به ما می دهد که امیال درونی و داشته های فردی را ابراز کنیم، نظام آموزشی و تربیتی هنرمند پرور می تواند بر چالش های دشوار فائق آید، چرا که افرادی که روح شان با هنر در آمیخته است بسیار ساده تر از دیگران با استفاده از ابزار هنری فشار ها، استرس ها و دلهره های ناشی از چالش را از خود دور می کنند.
با نیم نگاهی به فاخر ترین آثار هنری جهان می توان دریافت که بسیاری از آنان درست در زمانی به ثبت رسیده اند که دنیای پیرامون هنرمند پر چالش بوده است.

** هنر و امکان افزایش مشارکت های مردمی
افزایش سرمایه های اجتماعی و تشکیل مجامع مختلف متشکل از خیرین سلامت یکی از برنامه های نهادهای سلامت محور و در راس آنها وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور است.
جذب خیرین از راه های مختلفی میسر است و تعداد و میزان کمک های خیرین سلامت رابطه مستقیمی با درخواست از ایشان دارد.
به عبارتی اگر تعداد خیرین کم است به این دلیل نیست که آنان تمایلی به یاری رساندن ندارند بلکه معلول آن است که کارگزاران سلامت به خوبی و با شیوه صحیح از آنان درخواست کمک نکرده و یا ذهن آنها را معطوف به اهمیت و نقش خیرین در حوزه های مختلف سلامت نکرده اند.
هنر می تواند با ابزار های خود به موثرترین نوع ممکن ذهن و روح افراد نیکوکار را برای یاری رساندن به نظام سلامت جهت دهد، تبلیغات هنرمندانه قطعا نقش موثرتری نسبت به تبلیغات کلاسیک و منسوخی دارد که چشم و گوش هر بننده ای از دیدن آن خسته است.