چاپ

عصر کرد - فرهنگ در هر جامعه ای به مثابه شناسنامه آن جامعه می باشد و این شناسنامه، هویت یک فرهنگ را از لحاظ قدمت و اصالت، هویدا می سازد و در واقع به منزله شناختنامه و مرجع عمل می کند و با توجه به همین محور، می توان پویایی یک فرهنگ را واکاوی کرد به همین دلیل هر فرهنگی که از قدمتی تاریخی بهره مند می باشد؛ میراث دار تمدن، اندیشه و باورهایی است که گذر زمان موجودیت و پایداری آنرا در مسیر واقعی خود به منصه ظهور رسانده است. به گزارش ایسنا منطقه کردستان، چنین فرهنگ هایی به جهت یکپارچگی که به صورت درون زا در خود دارند از اصالت و پایداری مستقل و بدون وابستگی، برخوردار هستند. یکی از این فرهنگ های غنی و مستقل که دارای اصالت و تاریخی چند هزار ساله است فرهنگ مردمان کرد می باشد؛ فرهنگ کردها از غنایی نشات می گیرد که تنها بخشی از این فرهنگ، سرشار از مجموعه آیتم ها و برنامه های هنری منحصر به فرد می باشد که گذشت زمان عیار آن را بالا برده است.
فرهنگ ریشه ای کردها ستاره ای درخشان و روشن است که در آسمان جهانی فرهنگ و هنر نور افشانی می کند؛ این فرهنگ ناب علاوه بر زبان شاخص، پوشش زنده و پویای مردمانش که نشان از قدمت تاریخی کردهاست؛ با داشتن هنرهایی چون موسیقی، رقص کردی، دف نوازی، صنایع دستی و ..... اینک در جهان فرهنگ، هنر نمایی می کند. کردها همواره در طول تاریخ، مردمانی غیور، دلیر، شجاع، مهمان نواز و خونگرم بوده اند و این ویژگی های ذاتی، اعتبار و کارایی فرهنگ متمدن آنان را فزونی بخشیده است.
واکاوی پیرامون اصالت یک فرهنگ متمدن
هرگاه انسان بخواهد فرهنگ و ادب یک ملت و صاحبان آن فرهنگ را خوب بشناسد باید به موارد زیر اهمیت دهد: مطالعه آثار کلاسیک دینی و مذهبی آن فرهنگ، مطالعه داستان و قصه های فولکلور آن فرهنگ، مطالعه آثار تحقیقی و پژوهشی که در خصوص فرهنگ و ادب آن ملت نوشته شده است . و تنها در اینصورت است که تاریخ یک فرهنگ برای آن جامعه هویدا می گردد.
روشن است که پیشرفت و توسعه فرهنگی، یکی از شاخص های بارز و اصلی در خودباوری هر جامعه ای می باشد. توسعه فرهنگی در قالب اهمیت دادن به ارزش های بومی، محلی و ملی، باید بتواند از طریق معرفی فرهنگ اصیل، به مطالبات و نیازهای فردی جامعه خود پاسخ دهد.
یکی از اصلی ترین راهکارها در مسیر توسعه گفتمان فرهنگی، نگاه ویژه و بررسی و تحقیق میدانی یک فرهنگ اصیل در سطح یک جامعه، به عنوان الگوی پایدار توسعه فرهنگی آن جامعه می باشد.
شناختنامه فرهنگ کردها
یکی از فرهنگ هایی که در ایران خاص و نمونه، یکه تازی و آقایی میکند فرهنگ مردمان کرد می باشد که هیچ ایرانی نیست ؛که دوستدار این فرهنگ اصیل نباشد تا آنجاییکه ایرانی ها، کردستان را سرزمین فرهنگ و هنر می دانند . کردها ، میراث دار و وارث فرهنگی درخشان و ریشه ای هستند که عموم پژوهشگران فرهنگی کشور میتوانند با مطالعه ی کتابهای حوزه تاریخ و فرهنگ کردستان ، به نقش برجسته این فرهنگ ویژه در خاص بودن ، تاریخ و تمدن اصیل ایران پی ببرند . بدون شک فرهنگ متمدن کردها، یکی از قطب های اصلی فرهنگ ایران می باشد؛ زیرا اگر آیتم های فرهنگی آن آنالیز شود از دست تمام پژوهشگران فرهنگی نمره قبولی خواهد گرفت. هر چند ضروری است بدانیم که کردها در طول تاریخ چند هزار ساله خود، نشان داده اند که نگهبان شایسته سنت های اصیل و دوستدار ایران و فرهنگ ایرانی اند .
فرهنگ کردها با قدمت درخشانی که در خود دارد سینه به سینه و نسل به نسل با وجود عواملی چون جنگ و تغییر حکومت ها در ایران، به آیندگان منتقل شده و هیچگاه خرده فرهنگ های بیرونی و غربی نتوانسته است موجودیت و حیات آن را تهدید کند و علاوه بر تاثیر ناپذیری از هیچ قومی، توانسته است بر بسیاری از فرهنگ های دیگر در ایران، اثر بگذارد.
آنچه که باعث شده فرهنگ کردها، در ایران متمایز باشد ویژگی هایی درون زا می باشد که در وجود این فرهنگ اصیل نهادینه شده است و به صورت اختصار به مهمترین این موارد اشاره می شود .
1) زبان
زبان کردی یکی از زبان های زنده و پویا در جهان است که از جایگاه ویژه ای از منظر زبان شناسان برخوردار است و دارای گویش های مختلف می باشد .
2) شعر
شالوده بخش زایشی هر زبانی تخیلات، آرمان ها، عواطف و احساساتی است که در بخش ادبیات آن زبان مورد بحث قرار می گیرد و یکی از عمده ترین اصول ادبیات ملت ها، این است که نو گرا باشد و در هر عصری با نگاهی تازه به سوی آینده در حرکت باشد .
شعر کُردی دارای سابقه و قدمت و اعتبار ارزشمندی است و هیچگاه از احساس، عاطفه، روح و معنویت، عرفان و زیبایی دور نبوده است؛ برای نمونه و به صورت خاص و ویژه، شاعران معاصر ادبیات کردی در شعرهایشان با درون مایه های انسانی و عاشقانه، همواره به بیان احساسات بشری و برابرطلبی جامعه اهتمام ورزیده و ضمن بیان مطالبات مردم کُرد که حق گویی و برابری و عشق و نفی خشونت بوده، دفاع از مظلومان جهان و مقابله با زورگویان را هم مورد توجه جدی قرار داده اند در تاریخ ادبیات کردی شاعران زیادی وجود دارند که هر کدام سبک خاصی را در این عرصه از خود به جا گذاشته اند و آثارشان گویای این ادعاست؛ اما شاعرانی مانند «وفایی»، «مه حوی »، «نالی» «شیرکو بیکس»« هه ژار»، «هیمن» و ... از آن دسته شاعرانی هستند که هیچگاه به بوته فراموشی سپرده نخواهند شد و در تاریخ ادبیات کردی به نیکی از آنها یاد می شود .
3) لباس و پوشش
یکی از گنج های جذاب، که فرهنگ کردستان را مانند گل های لاله و داوودی، رنگین و زیبا نشان می دهد پوشش مردمان کرد و لباس کردی می باشدف از روی پوشش مردمان کرد، می توان فرهنگ و ریشه تاریخی آنان را باور کرد؛ کردها با لباسشان، معرف فرهنگ قدمت دار خود در نزد جهانیان هستند.
بدون شک؛ لباس کردی، شناسنامه فرهنگ کردها می باشد و دارای ویژگیژهایی مانند تطابق با موازین شرعی و اسلامی ، آراستگی و زیبایی ظاهری، ریشه دار بودن، تناسب و همگونی با دیگر هنرهای فرهنگ کردها و تنوع در رنگ و طراحی می باشد. لازم به ذکر است که تکامل لباس کردی کاملاً مناسب با وضعیت اقلیمی مناطق کرد نشین بوده و نوع نگرش آمیخته با احترام مردم به پوشش خود، باعث حفظ و ماندگاری آن شده است.
4) موسیقی
موسیقی کردی در میان مردم کردستان ، دارای یک پیوند ناگسستنی با زندگی روزمره آنان است. بخشی از موسیقی فولکلور کردی مربوط به داستان‌ها می‌شود و ترانه‌ها، به دو بخش قهرمانی و دلدادگی قابل تقسیم هستند.
در ترانه‌های قهرمانی، به دلاوریها و مبارزه طلبی‌های یک قهرمان پرداخته می‌شود و در ترانه‌های دلدادگی، جنبه‌های رمانتیک و عاشقانه بین دو شخص بیان می‌شود. این شیوایی در ترانه ها سبب جذابیت موسیقی کردی شده است به گونه ای که کسانی که کرد زبان نیستند به پویایی و دلنشین بودن ترانه های کردی اعتراف کرده اند .
5) رقص کردی ( هه لپرکی)
هه لپه رکی جلوه ای از فرهنگ ناب کردستان می باشد . در میان دهها خصلت فرهنگی کردستان، یکی از جلوه های ناب در فرهنگ کردها، رقص کردی (هه لپه رکی) می باشد که اگر همراه با موسیقی مخصوص آن به نمایش درآید، نه تنها ایرانیان بلکه همه جهانیان را به تعظیم در مقابل این هنر یگانه و بی بدیل وا می دارد. رقص کردی‌ یکی از ریشه‌ دارترین‌ و کهن ‌ترین‌ رقص ها می باشد و به دلیل شرایط خاص تاریخی ، رقص‌ کردی‌ در واقع یک‌ رقص‌ رزمی‌ می باشد؛ که‌ دارای‌ شکوه و اقتداری خاص‌ بوده‌ و نماد یکپارچگی‌، وحدت و برادری مردمان‌ غیور کرد در تمامی‌ ادوار بوده است.
در میان مردم کردستان رقص کردی از اهمیت ویژه ای، در میان خانواده ها برخوردار است. به صورتی که در شادی هایشان از آن بهره می جویند و در تمام مراسمات ازدواج مرسوم و جزیی ریشه ای، از آیین روز عروسی می باشد.
6)جاذبه های گردشگری
وجود جاذبه های گردشکری جذاب ، تاریخی و قدمت دار ، در شهرهای مناطق کردنشین ، از اصالت ریشه ای کردها سخن میگوید ؛ کردستان سرزمینی است که آبیدر آن نماد بلندای هنر کردها، غار کرفتو عظمت قوم کرد، زریوار خروشان نماد صافی و پاکی مردمانش، اورامان شکوه فرهنگ کردستان، آربابا عروس کوهایش، چهل چشمه زلالی و صفای نامش ، قلعه های زیویه و قمچقای همگام با تاریخش، قرآن نگل نماد ارادت و اعتقاد مردمانش به دین اسلام و پالنگان معرف زیبایی روستاهایش می باشد. به همین منوال، ضرورت معرفی پدیده‌های تاریخی‌ و طبیعی‌ مردم کردستان، علاوه بر گسترش صنعت توریسم و پویایی اقتصادی منطقه، آیینه تمام نمای فرهنگ کردستان خواهد بود و از منظر اقتصادی، توجه به این مقوله طبیعی و خدادادی، سرمایه گذاری فرهنگی کردستان، به حساب می آید که با نگاه زیرکانه به آن، به سرمایه گذاری اقتصادی منجر می شود و در میان مدت، در کنار ترویج مطلوب فرهنگ کردها، شکوفا شدن صنعت گردشگری کردستان را به ارمغان خواهد آورد.
7- هنرمندانی ماندگار
در پیدایش و توسعه هر فرهنگی ، افراد و نوابغی وجود داشته اند که مانند خورشید مظهر و نماد روشنایی آن فرهنگ بوده اند. در فرهنگ کردها نیز در طول تاریخ ، نوابغ و خدایانی و جود داشته اند که مانند ستاره در آسمان فرهنگ آنان نورافشانی کر ده اند؛ سرزمین کردها، زادگاه علم و حکمت و هنر است ؛ جایی است که در آن پنجره ها رو به تجلی باز است، جایگاه عارفان، شاعران، نویسندگان و اندیشمندانی که آینه زار تجلی زیبایی بوده اند؛ آنان به فرهنگ کردها شخصیت و اعتبار بخشیده اند و سرزمین کردستان را سرزمین اصالت و فرهنگ نموده اند؛ بی شک آنان نمادهای تاریخی و فرهنگی کردها هستند که همواره یاد و نامشان در دل این فرهنگ اصیل تا ابد جاودانه می ماند.