عصر کرد
سور پاييزي در انارستان هاي اورامان/ مشکلات کشاورزان ادامه دارد
دوشنبه 1 آذر 1395 - 11:45:59 AM
مهر

کردانلاين- آفتاب پاييزي چشم را مي زند و تا چشم کار مي کند درخت و درختچه در دامنه کوه هاي رفيع اورامان قامت راست کرده اند و صدها باغ کوچک انار، انگور، سيب، زردآلو، انجير و گردو در باغستان هاي شيب دار در آغوش هم جاي گرفته اند؛ عروس باغستان هاي اين ديار انار است.

انارها منتظرند، عطرشان از لابه لاي برگ هاي رقصان به صورت مي زند و دانه هاي ياقوتي قرمزشان چشم جان مي نوازد.

انارستان يک هکتاري کاک فاتح، مرد ميانسال ژيواري، 85 کيلومتر از سروآباد دور است. جايي در ميانه روستاهاي ژيوار، بلبر و سلين که به باغ آب زله (ئاوه زه له) شهرت دارد.

درختان کوتاه قد انار به فاصله دو متر از هم در باغ شيب دار رديف شده اند. ديوارهاي کوتاه پلکاني بند بند انارستان را به هم پيوند مي دهد. چند درخت چنار از آن بالا انارها را  مي پايند و  زردالو، انجير و انگور درختاني اند که پشت شاخه هاي انبوه انارستان قايم شده اند.

لالو فاتح اولين درخت انار را بيست و هشت سال قبل در انارستان کاشت، از زحمت نگهداري باغ هاي انار مي گويد: انار درخت پرزحمتي است از هرس کردن چند باره باغ از اول پاييز تا اول بهار گرفته تا ريختن کود حيواني پاي درختان، آبياري مرتب و منظم آن و در نهايت برداشت محصول در چند مرحله و درست کردن رب انار و شربت بسيار سخت و طاقت فرساست، ما به نوعي در چهار فصل درگير کار در باغ هستيم.

با چوب دستي بلند که سر آن اندکي خميده شده اناري را که روي بلند ترين شاخه مانده، قلاب مي کند و در سبد چوبي مي گذارد و مي گويد: انارهاي ترک خورده را اول از همه مي چينيم. سپس انارهاي درشت را دست چين مي کنيم و دست آخر انارهاي کوچک را براي تهيه رب انار جمع آوري مي کنيم.

او مي گويد: خانوادگي بر روي باغ کار مي کنيم و علاوه بر اعضاي خانواده، به طور ثابت سه نفر بر روي باغ مشغول کارند و در فصل برداشت هم پنج نيروي متغيير به مدت دو ماه به برداشت انار و تهيه رب انار مشغولند.

انار آبي يک کيلويي در اورامان

انار هجيج، انار ملس، يارالي، تا له شيرين و انار ساوه از ارقام انار است که در اورامان برداشت مي شود و او به آن ها اشاره مي کند: انار آبي (هه ناره که وه) از انارهاي بومي و کهن اينجاست که هر ميوه آن از نيم کيلو تا يک کيلو وزن دارد، ديررس است و تا نيمه هاي زمستان هم روي درخت دوام مي آورد.

از قيمت انار و رب انار مي گويد: هر کيلو انار را با قيمت دو هزار تومان و رب انار را 25 هزار تومان مي فروشيم و سال هاست تغييري در قيمت ها نداده ايم اما قيمت هر کيلو رب انار در بازار به 50 هزار تومان و قيمت هر کيلو انار به شش هزار تومان و بيشتر از آن مي رسد.

اين کشاورز کردستاني مي گويد: سالانه 20 تا 30 تن انار برداشت مي کنيم و حدود 30 ميليون تومان درآمد از فروش انار و رب انار داريم که با  احتساب دستمزد کارگران و زحمت تمام فصل ما بر روي باغ چندان هم رضايت بخش نيست.

اما آنچه او و ديگر باغداران را به ادامه کار باغداري ترغيب مي کند شهرت رب انار سالم و طبيعي آنهاست که مشتريان و خريداراني ثابت از شهرهاي سنندج، مريوان و سروآباد و کردستان عراق دارد که همه ساله براي خريد رب انار طبيعي و خوش طعم که به گفته خودش ضمانت 10 ساله دارد، به اورامان سفر مي کنند.

سبدهاي چوبي پر از انار به نزديکي هاي خانه باغ منتقل مي شود جايي که عزيزه خانم کنار کپه اي از انارهاي تلنبار شده نشسته و با يک چوبدستي خوش دست مشغول تکاندن دانه هاي انار است. دانه هاي انار را در کيسه هاي نخي سفيد مي ريزند و مي کوبند تا آب انار گرفته شود و سپس آب انار را در ديگ هاي 120 ليتري مي ريزند. جايي که دادا مرضيه، همسر لالو فاتح هيزم آتش مي کند و هر از گاهي چشمانش را از سوزش دود مي بندد: از ساعت شش صبح که ديگ ها را بار مي گذاريم تا شش غروب بايد يکي از ما پاي ديگ باشد و هيزم آتش کند تا رب انار بار بياد.

وي ادامه مي دهد: از هر کدام از ديگ هاي 120 ليتري فقط 20 ليتر رب خالص توليد مي شود. اين جمله را با کمي نارضايتي اضافه مي کند و به مهمانان تازه از راه رسيده خوشامد مي گويد. مهمانان باغ باصفاي آنان مشتريان چندين ساله اند که  دسته دسته مي آيند، چاي مي نوشند، انار مي خورند، انار و رب انار تازه مي خرند، عکس يادگاري مي گيرند، خاطره مي سازند و مي روند.

نبود سردخانه مشکل اصلي کشاورزان

اين حکايت 3هزار باغدار کردستاني است که در 350 هکتار از باغ  هاي انار شهرستان هاي سروآباد و کامياران در روستاهاي سلين، ژ يوار، بلبر، گواز، روار  و دله مرز انواع انارهاي ملس، رباب و ارقام بومي اورامان را توليد مي کنند.

باغداراني که نگرانند محصولات شان بازار نداشته باشد و براي اينکه مجبور به فروش محصولات توليدي خود با زير قيمت نشوند، شبانه روز تمام خانواده را درگير برداشت و تهيه رب انار مي کنند و حتي انارها را زودتر از موعد مقرر مي چينند تا از قافله رقابت ديگر باغداران عقب نمانند.

سايت باغي در روستاي روار احداث شده است

توسعه باغات انار از راهکارهاي سازمان جهاد کشاورزي براي توليد و توسعه انارهاي ارگانيک محلي است.

مدير امور باعباني جهاد کشاورزي کردستان درباره اين موضوع از احداث سايت باغي در روستاي روار  به مساحت 130 هکتار به عنوان بزرگترين سايت باغي استان نام مي برد: احداث سايت باغ انار روستاي دله مرز به مساحت 30 هکتار و اجراي فاز دوم انار در اين روستا به مساحت 40 هکتار از مهمترين اقدامات جهاد کشاورزي براي افزايش و توليد باغ انار در استان است.

اردشير پورحبيبي ميزان برداشت انار در انارستان هاي استان را در سال گذشته سه هزار و 700 تن اعلام و پيش بيني مي کند: امسال اين ميزان برداشت به چهار هزار و 500 تن افزايش يابد.

به گفته او براي توسعه نهالستان ها و افزايش توليد انار سال گذشته 15 هزار نهال انار در اختيار باغداران استان قرار گرفته است.

پورحبيبي که احداث سردخانه را که خواسته باغداران است، چندان داراي توجيه اقتصادي نمي داند اما براي افزايش و توليد انارهاي ارگانيک در منطقه باغداران را به توجه و بکارگيري توصيه ها و مباحث کارشناسي جهاد کشاورزي و مشارکت در کارگاه هاي آموزشي تشويق مي کند و مي گويد: اراضي مستعد و مناسب کشت انار در استان کردستان محدود است و احداث سردخانه مستلزم افزايش توليدات بيشتر است.

احداث سردخانه سلين در دستور کار قرار دارد

مدير صنايع جهاد کشاورزي استان کردستان هم مي گويد: احداث سردخانه از دو سال قبل در روستاهاي اورامان از طرف يکي از سرمايه گذاران بومي مطرح شده که به دليل کمبود زمين و محدوديت هاي قانوني واگذاري زمين در اين منطقه به تاخير افتاد.

عابد احمدي رفع مشکل واگذاري زمين براي احداث سردخانه را نويد مي دهد و عنوان کرد: قرار شده به زودي از طريق بنياد مسکن بخشي از زمين محدوده روستاي سلين  در قالب طرح هادي براي احداث سردخانه اي به ظرفيت 1000 تن براي روستاهاي توليدکننده انار اين منطقه احداث شود.

به گفته او با اختصاص اين زمين سازمان جهاد کشاورزي مجوز لازم را براي احداث صادر مي کند و با ارائه تسهيلات لازم در تسريع روند احداث سردخانه اورامان کمک مي کند و در مراحل بعدي بحث فرآوري انار و رب انار پيگيري مي شود.

بازار انار همچنان در بلاتکيفي

بحث تنظيم بازار و تعيين قيمت انار را با شهريار حنيفي، مدير تنظيم بازار سازمان جهاد کشاورزي در ميان گذاشتم که موضوع را به سازمان صنعت، معدن و تجارت ارجاع داد و گفت: بر اساس بخشنامه قانون انتزاع 13 آبان ماه 93، مسئوليت کنترل، تعيين قيمت و تنظيم بازار محصولات کشاورزي بر عهده سازمان صنعت، معدن و تجارت است که البته بختيار خليقي، معاون امور بازرگاني و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان نيز تعيين قيمت و تنظيم بازار محصولات کشاورزي را از اول سال 93 به بعد جزو وظايف و اختيارات جهاد کشاورزي اعلام کرد و پاسخ سوال را به دوباره جهاد کشاورزي ارجاع داد.

انار ارگانيگ اورامان در کشور شهره خاص و عام است

محمدنجيب اداک از فعالان اقتصادي و کارشناس بومي منطقه اورامان است. او به تحقيق و نيازسنجي ميداني اين محصول در بازار اروپا پرداخته است و در اين رابطه عنوان کرد: قيمت يک کيلو انار در زوريخ سويس، در کلن آلمان و در هلسينکي پايتخت فنلاند به ترتيب 4 فرانک، 4 يورو و 4 يورو است و اين قيمت سال هاست ثابت مانده و جالب اينکه هر سه اين کشورها و بسياري ديگر واردکننده انارهستند.

وي مي گويد: هرچند تنها يک درصد انار کشور در کردستان توليد مي شود اما از آنجايي که انار هورامان از معدود انارهاي ارگانيک کشور است و تقاضا، علاقه و استفاده از محصولات ارگانيک در ايران و جهان رو به فزوني است توسعه و توليد آن اهميت بيشتري پيدا مي کند.

اداک اميدوار است: با بکارگيري علم روز و برگزاري همايش ها و جشنواره هاي فصلي براي معرفي انار ارگانيک اورامان تلاش شود و دست کم فرصت استفاده از اين محصول به هموطنان داده شود و از اين طريق بازار جديدي در داخل کشور و در مراحل بعدي در خارج از کشور داشته باشند.

تعاوني بازاريابي نياز اصلي کشاورزي در کردستان

محمود حاجي رحيمي، دکتراي اقتصاد کشاورزي تشکيل شرکت هاي تعاوني بازاريابي با مشارکت فارغ التحصيلان زيربخش هاي مختف کشاورزي را راهکاري مناسب براي تامين بازار و فروش انار و رب انار مي داند و مي گويد: فروش و بازاريابي محصولات کشاورزي کشاورزان به مراتب اهميت بيشتري از توليدات آنان دارد.

به گفته وي نهادينه کردن فرهنگ بازاريابي و بسته بندي محصولات توليدي کشاورزان به شکل تعاوني و سهامي با حمايت دولت مي تواند در کاهش دغدغه مندي کشاورزان و باغداران و افزايش رغبت آنان براي توليد بيشتر محصولات موثر باشد.

اين کارشناس اقتصاد کشاورزي عقيده دارد اصلاح و ساماندهي زمين هاي کوچک و پراکنده کشاورزي در کردستان غيرقابل اجراست و زمين هاي کشاورزي نسل به نسل کوچک مي شود و تنها راه حمايت توسعه کشاورزي حمايت دولت از کشاورزان براي بهبود کيفيت توليدات خود از طريق آموزش و ارائه تسهيلات لازم براي آنان و نيز کمک در بازاريابي و فروش محصولات است.

حاجي رحيمي معتقد است: دولت به جاي احداث سردخانه بايد با حمايت از بخش خصوصي براي توليد و اشتغال فارغ التحصيلان بخش کشاورزي در استان تلاش کند. فارغ التحصيلاني که آمار آنها بسيار است و اغلب علاقه مند به توسعه فعاليت هاي کشاورزي هستند.

در شرايطي که شهرستان سروآباد استعدادهاي بهتري براي توسعه باغات به ويژه انار دارد اما آنطور که بايد، از اين ظرفيت ها بهره برداري نمي شود و اين مهم موجب هدررفت استعدادهاي اين منطقه شده است.


http://www.Kurd-Online.ir/fa/News/4123/سور-پاييزي-در-انارستان-هاي-اورامان--مشکلات-کشاورزان-ادامه-دارد
بستن   چاپ