چاپ

کردانلاين- مهاجرت يکي از پديده هاي مهم اجتماعي است که امروزه به ويژه در کشورهاي جهان سوم مورد توجه است و افزايش سريع جمعيت شهرها، نبود امکانات شهري متناسب، ايجاد محله هاي حاشيه نشيني و فقر و کمبود بهداشت، گريبانگير بيشترکشورهاي جهان سوم شده است.
ايران هم از جمله کشورهايي است که با سير روز افزون مهاجرت روستانشينان به شهرها مواجه است و با مشکلات و پيامدهاي ناشي از اين مهاجرت، دست و پنجه نرم مي کند.
اين مهاجران هم در مبدا و هم در مقصد، مسائل و مشکلاتي از جمله بروز نابساماني هاي متعدد ناشي از فشار بر منابع و امکانات محدود جوامع شهري، بيکاري و کم کاري، کمبود فضاي زيستي و آموزشي، آلودگي هوا و محيط زيست، سالخوردگي و زنانه شدن نيروي کار کشاورزي، تخليه روستاها و غيره را به وجود مي آورند.
در حال حاضر 70 درصد جمعيت ايران در شهرها زندگي مي کنند که اين آمار، آمار مناسبي نيست؛ چون مسير آباداني شهرها از روستاها مي گذرد و اگر روستاها آباد نشوند، شهرها نيز نمي توانند به خوبي مسير توسعه و آباداني را طي کنند.
توليدات کشاورزي، اساس و پايه پيشرفت کشورهستند که اين توليدات نيز نتيجه تلاش روستاييان هستند و راه آباداني شهرها اين است که روستاها آباد شوند اگرچه پيشاني کشور شهرها هستند، نبايد از روستاها نيز غافل شد.
مديرکل امور روستايي استانداري کردستان در مورد وضعيت مهارجت روستائيان به شهرها در استان کردستان اين ارتباط گفت: مشکلات اقتصادي مهمترين علت مهاجرت روستاييان به شهرها است و نبود درآمد کافي، نبود شغل، فرار از بيکاري و تامين معيشت خانواده، اين قشر را وادار به مهاجرت مي کند.
کوروش مرادي افزود: سن مهاجرت معمولا بين 15 تا 30 سال است و در صورت ادامه اين روند، تعداد افراد کهن سال در روستاها افزايش مي يابد.
وي يکي ديگر از عوامل مهاجرت را دستمزد پايين کار در روستاها و افزايش آن در شهرها دانست و گفت: تا زماني که اين روند ادامه دارد نمي توان از مهاجرت ممانعت به عمل آورد.
مرادي، نبود زير ساخت هاي مناسب در روستاها از جمله جاده، مدرسه، اشتياق روستاييان به آموزش فرزندان در مقاطع بالاتر، چشم و هم چشمي و وجود امکانات اجتماعي از جمله سالن هاي ورزشي و مکان هاي تفريحي در شهرها را از عوامل اجتماعي مهاجرت دانست.
وي اظهار کرد: عدم امکان استفاده از زمين هاي کشاورزي تا عمق 5 کيلومتري از نقطه صفر مرزي و وجود مين و مکان هاي پاکسازي نشده، سالانه مشکلاتي را براي بچه هاي روستاهاي مرزي، مانند نقص عضو به وجود مي آورد که از جمله عوامل سياسي مهاجرت تلقي مي شود.
مدير کل امور روستايي استانداري کردستان با بيان اينکه کشاورز بدون زمين و آب در روستا عملا درآمد ديگري براي تامين معيشت خانواده ندارد افزود: تقسيم بندي زمين هاي کشاورزي بين وارثان و کمبود آب کشاورزي نيز مي تواند به مهاجرت بيانجامد.
مرادي گفت: نبود الگوي مناسب کشت با وجود مصرف آب، پرداخت هزينه و صرف وقت، باعث مي شود محصولات باغي کشاورزان با نازل ترين قيمت در بازار به فروش برسد.
او بيان کرد: بر اين اساس توليد شغل و ايجاد اشتغال پايدار در روستا و ايجاد صنايع تبديلي با توجه به نياز منطقه مي تواند از روند روبه رشد مهاجرت جلوگيري کند.
مرادي در ادامه به راهکارهاي جلوگيري از مهاجرت روستاييان اشاره کرد و افزود: ايجاد زير ساخت هاي مناسب مانند احداث جاده و افزايش سهم 46 درصدي موجود به ميانگين کشوري 67 درصد با اعتبارات مناسب مي تواند موثر واقع شود.
او نبود مدارس مقاطع بالاتر از ابتدايي را در روستاها يکي ديگر از عوامل روي آوردن روستاييان به شهرها دانست و افزود: بايد تلاش کنيم روستاها را به مدارس و امکانات آموزشي مورد نياز مجهز کنيم.
مدير کل امور روستايي استانداري کردستان اظهار کرد: صدور مجوز براي کشاورزي در نقاط مرزي و استفاده از زمين هاي کشاورزي پاکسازي شده از وجود مين و ايجاد امنيت بيشتر در نقاط مرزي در کاهش مهاجرت موثر است.
وي افزود: واگذاري زمين هاي منابع طبيعي و قابل کشت به روستاييان، جلوگيري از تقسيم زمين هاي موجود به قطعات کوچکتر و در نتيجه حفر چاه کمتر در صرفه جويي از مصرف آب، ايجاد صنايع کوچک و زود بازده و همچنين احداث صنايع تبديلي متناسب با نوع محصول منطقه از جمله راه کارهاي موثر در جلوگيري از روند مهاجرت به شهرها است.
مرادي گفت: از سال 94 دولت تدبير و اميد، اقدام به اعطاي تسهيلات با نرخ 4 تا 8 درصد و در نقاط مرزي با نرخ صفر درصد به طرح هاي مشارکتي روستاييان و صاحبان صنايع در نقاط روستايي کرده که با استقبال خوبي مواجه شده است و در صورت تداوم آن، در آينده نزديک شاهد مهاجرت معکوس از شهر به روستا خواهيم بود.
اما دکتر سعيد خاني استاد جامعه شناسي دانشگاه آزاد اسلامي سنندج معتقد است با توجه به تحقيقات صورت گرفته، ضعف بنيان هاي محيط طبيعي و منابع توليد کشاورزي؛ همچون محدوديت و کمبود آب، محدوديت خاک و زمين به تناسب جمعيت روستايي به همراه روش هاي آبياري نادرست و همچنين عدم آموزش و ترويج در بخش کشاورزي، بيکاري اعم از بيکاري آشکار، پنهان و کم کاري و در نهايت کمبود امکانات زيربنايي و خدمات رفاهي از عوامل عمده موثر بر مهاجرت هاي روستايي است.
وي افزود: افزون بر اين، وجود بخش خدمات در شهر به ويژه در قسمت ساختمان، امکان دست يابي به درآمد بيشتر، ادامه تحصيل و بهره مندي از ساير خدمات رفاهي، جاذبه اي در شهرها ايجاد کرده و مهاجرت روستانشينان به شهرها را تشديد کرده است.
دکتر خاني اظهار کرد: به نظر مي رسد، دافعه هاي روستا قوي تر از جاذبه هاي شهر عمل کرده است؛ چرا که بر اساس امارها تنها 3،7 درصد از مهاجران داراي درآمد مستمر در شهر بوده اند.
وي در ادامه به چند راهکار در جهت کاهش و تعديل مهاجرت هاي روستايي اشاره کرد و افزود: تامين نيازهاي اساسي و خدمات زير بنايي در نواحي روستايي، عملياتي کردن طرح اعزام مهندسان کشاورزي و دامپزشکان به روستاها براي رونق بخشيدن به اقتصاد مبتني بر کشاورزي و دامداري روستايي جهت نيل به توسعه علمي و صنعتي سريع، متوازن و پايدار از جمله اين راهکارها است.
به گفته وي توسعه بخش کشاورزي در نواحي روستايي از طريق زهکشي اراضي کشاورزي و گسترش کانال کشي و احداث سد و بندهاي لازم براي مهار آب هاي ناشي از سيلاب هاي فصلي، گسترش صنايع جنبي کشاورزي، صنايع کوچک و کاربر و صنايع دستي در روستاها از ديگر راه هاي کاهش مهاجرت روستائيان به شهرها است.
خاني افزود: تامين سرمايه هاي لازم از طريق دادن وام هاي دراز مدت و کم بهره، جهت دهي سرمايه هاي کوچک روستايي به سمت سرمايه گذاري توليدي، ايجاد واحد هاي تعاوني روستايي و کشت و صنعت در روستاها و توجه هر چه بيشتر مسئولان سازمان هاي جهاد کشاورزي به روستاييان از طريق دادن کمک هاي بلاعوض و بيمه اراضي کشاورزي، باغات و دام ها در هنگام بروز مسائلي چون خشکسالي، سيل و ساير حوادث و بلاياي طبيعي، مي تواند در کاهش مهاجرت روستاييان به شهرها بسيار موثر باشد.