عصر کرد
کردستان در روياي صادرات توت فرنگي
سه شنبه 9 تير 1394 - 11:10:21 AM
ايرنا
fiogf49gjkf0d
شايد کسي فکر نمي کرد که روزي کشت چند بوته از گياهي نهان دانه از تيره گل سرخ و خزيدن ساقه هاي باريک و خزنده آن در دل يک بوستان شخصي که به مرحوم شيخ عثمان نقشبندي تعلق داشت، سرنوشت کشاورزي کردستان را عوض کند.
خزيدن توت فرنگي ها در محمودآباد سروآباد موجب خزيدن ساقه هاي خزنده آن در خاک کردستان و بروز رخدادي تاريخي در اقتصاد کشاورزي اين سرزمين شده است. در دهه 40 هجري شمسي بود که نشاي توت فرنگي به کردستان آورده شد و خيلي زود به شهرهاي مريوان، سنندج و کامياران رسيد و هم اکنون شمار کشاورزان مشتاق توت فرنگي کار کردستاني با گذشت حدود نيم قرن، به 12 هزار نفر مي رسد و بوته هاي سبز اين گياه سرخ ميوه، 2 هزار و 700 هکتار از زمين هاي پراکنده استان را در قطعاتي کوچک و بزرگ به کشت خود اختصاص داده اند.
کانون توت فرنگي
سال 88 بود که «کانون توت فرنگي کاران ايران» با هدف بهبود روش ها با تکيه بر آموزش هاي آکادميک و حرفه اي و نيز صنعتي شدن و فرآوري توت فرنگي در سنندج تشکيل شد. کانوني که به دنبال تشکيل کانون هاي هماهنگي دانش و صنعت در حوزه کشاورزي شکل گرفت و زيرنظر معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري وقت اداره مي شد، رييس آن استاندار کردستان بود و دبير آن رييس سازمان جهاد کشاورزي اين استان. کانون 13 نفر عضو داشت و کانوني بود براي تصميم گيري درباره محصول استراتژيک و شاه ميوه کردستان، کانوني که به گفته اعضاي آن از ميان 54 کانون کشور بيشترين اعتبار را داشت و موفق ترين نيز بود؛ اين در حالي است که اساسنامه قانوني کانون ها به صورت رسمي ابلاغ نشده بود و از طرفي انتقاداتي هم از طرف برخي کشاورزان و برخي مسئولان استاني بر عملکرد آن وارد بود و از 2 سال پيش عملا جلسه اي در کانون برگزار نشد و همچون ديگر کانون هاي کشور راکد ماند.
کمال الدين رشادت، معاون بهبود توليدات گياهي جهاد کشاورزي کردستان و عضو کانون توت فرنگي کاران کردستان مي گويد: با تشکيل کانون توت فرنگي کاران در سنندج بسياري از برنامه هايي که درباره محصول استراتژيک توت فرنگي به دليل نبود اعتبار روي دست مانده بود با اعتبارات کانون اجرا شد به طوري که در نخستين قدم با تعريف و ارائه طرحي 38 ميليارد توماني براي بهبود مزارع توت فرنگي مقرر شد در فاز نخست 3 ميليارد و 800 ميليون تومان اعتبار به کانون اختصاص داده شود که بلافاصله 2 ميليارد تومان آن تخصيص داده شد.
آموزش هزار نفر از توت فرنگي کاران، ايجاد 6 ايستگاه پمپاژ در سنندج، مريوان، سروآباد و کامياران براي تبديل زمين هاي ديم به آبي و استفاده از آبياري قطره اي، ايجاد 2 واحد کشت و بافت براي پرورش نشاي سالم و عاري از ويروس در دانشگاه کردستان و مرکز آموزش جهاد کشاورزي، تهيه 23 دستگاه پري کولينگ (پيش سردکن) و نصب آن در مزارع توت فرنگي، تهيه 4 خودرو يخچال دار براي حمل توت فرنگي از مزرعه تا بازار، تعريف و تهيه بسته هاي مناسب با نقاطي براي تهويه هوا و تهيه دستگاه پشته ساز براي مکانيزه شدن مزارع و نيز تلاش براي آموزش بلندمدت فرزندان توت فرنگي کاران و ارائه مدرک کارداني توت فرنگي به آنان در دانشگاه که به دليل به حد نصاب نرسيدن ناکام ماند، از مواردي است که رشادت به عنوان عضوي از کانون توت فرنگي کاران کردستان به عنوان عملکرد کانون از آن ياد مي کند.
او معتقد است: فعاليت هاي کانون تحول بزرگي در نظم و ترتيب مزارع توت فرنگي از منظر زيبايي شناسي و بهبود ارقام توت فرنگي، افزايش قيمت آن، ارتقاي عملکرد و برداشت 30 تن از يک هکتار، افزايش درآمد و افزايش سطح زيرکشت توت فرنگي از يک هزار و 200 هکتار به 2 هزار و 700 هکتار و نيز افزايش انگيزه مردم براي کشت بيشتر توت فرنگي ايجاد کرده است. به گفته رشادت سال هاست که بيشتر از 70 درصد توت فرنگي کشور در کردستان توليد مي شود و کردستان همواره مقام نخست را در توليد اين محصول دارد و استاني مانند مازنداران چيزي در حدود 700 هکتار زمين زيرکشت توت فرنگي دارد که قابل مقايسه با 2 هزار و 700 هکتار زمين زيرکشت کردستان نيست از طرفي توت فرنگي هاي استان هاي ديگر ويژگي توت فرنگي سالم و ارگانيک کردستان را ندارند؛ چنانچه شهرهاي شمالي به دليل رطوبت بسيار ناشي از بارندگي بسيار، براي جلوگيري از رشد قارچ مجبور به سمپاشي مزارع توت فرنگي مي شوند.
او برآورد اوليه ميزان برداشت توت فرنگي در سال جاري را 45 هزار تن اعلام کرد که به دليل خسارت 20درصدي ناشي از سرماي چهارم و پنجم ارديبهشت ماه، امسال نيز همچون سال گذشته فقط 35 هزار تن برداشت مي شود. وي مي گويد: هر روشي که موجب افزايش عملکرد در مزرعه شود و هر رقمي که از نظر طعم و مزه نزديک به رقم توت فرنگي کردستان يا همان رقم ملکه باشد، آموزش کشاورزان، سيستم آبياري و تغذيه مناسب، برداشت درست و بسته بندي مناسب هر کدام در جايگاه خود براي بهبود توت فرنگي و حفظ جايگاه اين محصول در کردستان موثر است. از طرفي راه هاي روستايي و راه هاي باريک بين مزارع در سرعت انتقال اين محصول سريع الفساد هم موردي است که بايد مسئولان بيشتر به آن توجه داشته باشند. اين مقام مسئول مي گويد: شهرهاي سنندج، کامياران، مريوان و سروآباد به ترتيب در رديف توليدکننده هاي برتر شهرستان هاي استان هستند و تهران، تبريز، کرج، شيراز و اصفهان از عمده ترين بازارهاي مصرف توت فرنگي استان هستند که بيشتر به صورت تازه خوري مصرف مي شود و مقداري نيز براي توليد مربا و شربت به کارخانه هاي استان هاي مجاور مي رود. به عقيده وي، از آنجايي که بيش از 90 درصد توت فرنگي توليد استان به صورت تازه خوري مصرف مي شود، احداث کارخانه فرآوري توت فرنگي به صرفه نيست.
اقتصادي بر پايه توت فرنگي
اردشير پورحبيبي، مدير امور باغباني جهاد کشاورزي کردستان نيز مي گويد: توليد توت فرنگي هم اکنون سهم مهمي در اقتصاد خانوارهاي کردستاني دارد؛ چنانچه بيش از 12 هزار بهره بردار با احتساب خانوارهاي شان يعني جمعيتي افزون بر 50 تا 60 هزار نفر به توليد اين محصول مشغول هستند و بسياري از روستاهاي اين مناطق اقتصادشان فقط بر پايه کشت توت فرنگي مي چرخد.
به گفته وي تا 10 سال پيش تنها رقم قابل توليد در استان، رقم بومي کردستان بود که به دليل عملکرد پايين و ضايعات بالا، درآمدزايي چنداني نداشت، اما با وارد کردن ارقام جديد به استان تحولي در توليد اين محصول ايجاد شد به طوري که هم اکنون 40 درصد توليد استان به رقم کردستان و 60 درصد به ارقام تجاري اختصاص يافته است.
کريم ذوالفقاري، رييس سازمان جهاد کشاورزي کردستان نيز از توسعه توت فرنگي از لحاظ سطح زيرکشت و توليد به عنوان اولويت هاي سازمان نام مي برد و مي گويد: در برنامه اي 5 ساله که از سال زراعي 92 آغاز شده، 30 تا 40 درصد سطح زيرکشت اين محصول در استان افزايش پيدا مي کند.
ذوالفقاري اميدوار است با حمايت هاي دولت اراضي مستعد کشت توت فرنگي در استان را توسعه بدهد و از طرفي نبود صنايع فرآوري و بسته بندي توت فرنگي را مهم ترين مشکل اين بخش مي داند و مي گويد: اکنون توت فرنگي استان به استان هاي ديگر صادر و در آنجا فرآوري مي شود، در حالي که اگر بخش خصوصي در اين زمينه سرمايه گذاري و صنايع تبديلي لازم را در استان ايجاد کند، سود زيادي نصيب توليدکنندگان استان مي شود. اين درحالي است که برخي از کارشناسان احداث کارخانه فرآوري توت فرنگي را به صرفه نمي دانند؛ چنانچه رشادت، معاون بهبود توليدات گياهي جهاد کشاورزي هم در سخنان خود به اين موضوع اشاره مي کند و تيمور جوادي، دکتراي باغباني و عضو هيات علمي گروه باغباني دانشگاه کردستان نيز مي گويد: احداث کارخانه فرآوري توت فرنگي به دليل مصرف بالاي تازه خوري اين ميوه زياد به صرفه نيست اما چنانچه يک خط توليد براي ميوه هاي مختلف راه اندازي شود و در فصل بهار براي فرآوري توت فرنگي از آن استفاده شود، کار مهم و بجايي است.
از طرفي مي توان از کارخانه هاي سيار ساير استان ها نيز در فصل برداشت توت فرنگي براي فرآوري اين محصول در استان استفاده کرد. وي مي گويد: ايران مقام بيست و يکم را از لحاظ توليد توت فرنگي در دنيا دارد و استان کردستان با توليد و سطح زيرکشت بيش از 50 درصد توت فرنگي مقام نخست را در کشور دارد در حالي که در چند سال گذشته توليد توت فرنگي در استان بيش از 70 درصد بود. از طرفي استان هايي مانند مازنداران و گلستان با سرمايه گذاري بيشتر و افزايش سطح زيرکشت بعيد نيست که مقام نخست را از کردستان بگيرند بنابراين افزايش سطح زيرکشت در دشت ها و مکانيزه کردن کشت با استفاده از روش هاي جديد در استان ضروري به نظر مي رسد. جوادي متوسط برداشت توت فرنگي در هکتار را 12 تن اعلام کرد و گفت: رقم «کردستان» خوش طعم ترين رقمي است که از زمان پيدايش توت فرنگي در کردستان کشت شده اما اين رقم با وجود طعم خوش و مطلوبي که دارد هم خيلي زود فاسد مي شود و هم از ارقام ريز است بنابراين جايگزين کردن ارقام جديدي مانند پاروس و کويين اليزا مي تواند موثر باشد.
جوادي، مدير پژوهشکده توت فرنگي در دانشگاه کردستان است؛ پژوهشکده اي که از سال 90 با هدف به زراعي و به نژادي توت فرنگي و نيز فرآوري و بازاريابي توت فرنگي در دانشکده کشاورزي دانشگاه کردستان با حضور 12 نفر از اعضاي هيات علمي اين دانشگاه تشکيل شد. وي مي گويد: از 2 سال قبل 15 تا 20 تحقيق و پژوهش درباره توت فرنگي و به منظور به زراعي و به نژادي اين محصول انجام شده که نتايج تحقيقات هنوز تجاري سازي نشده است. به عنوان مثال استفاده از اسانس هاي گياهي مانند بنه (ون) و زنيان که ضرري براي بدن ندارند و به دليل ترکيبات ضداکسايشي مانع رشد قارچ بعد از برداشت توت فرنگي مي شوند و ماندگاري آن را بيشتر مي کنند از دستاوردهاي اين تحقيقات است.
جوادي مي گويد: توت فرنگي کردستان اکنون در کشور يک نشان(برند) است و برگشتن به توليد 70 درصد و تثبيت موقعيت فعلي مستلزم همکاري و همياري نهادها و ارگان هاي مختلف است؛ چنانچه ادارات مرتبط استان يک درصد از بودجه هاي خود را براي کار تحقيقاتي صرف کنند به طور مسلم با روشي اصولي و علمي در پي بهبود و گسترش مزارع بر مي آيند. افزايش عملکرد و افزايش سطح زيرکشت بيشتر و تلاش براي جلوگيري از زود فاسد شدن توت فرنگي از طريق تحقيقات علمي و استفاده از اسانس هاي گياهي بي ضرر، استفاده از دستگاه هاي پيش سردکن در مزارع و بسته بندي هاي مناسب و متنوع در اندازه هاي مختلف 100، 200 و 300 گرمي که لايه هاي توت فرنگي روي هم تلمبار نشود از مواردي است که جوادي براي بهبود وضعيت توت فرنگي و پيشي نگرفتن ديگر استان ها از کردستان پيشنهاد مي کند.
وي مي گويد: بهترين کار براي نهادينه کردن استفاده از روش هاي علمي به زارعي و به نژادي توت فرنگي احداث چند مزرعه نمونه در سطح 40 هکتار، 30 هکتار و 20 هکتار با روش علمي است به طوري که کشاورزان و بهره برداران به صورت عيني نتيجه کار علمي و مکانيزه را ببينند تا خود انگيزه و شوق فراوان براي احداث چنين مزارعي پيدا کنند

http://www.Kurd-Online.ir/fa/News/2603/کردستان-در-روياي-صادرات-توت-فرنگي
بستن   چاپ