چاپ

کرد آنلاین - مقبره امامزاده هاجر خاتون(س)، خواهر امام رضا(ع)، از مهم‌ترین اماکن متبرکه در استان کردستان به‌شمار می‌آید که در ایام مختلف سال با استقبال گرم بازدیدکنندگان و زائران سراسر کشور مواجه می‌شود.
به گزارش ایسنا منطقه کردستان، هاجره خاتون بر اساس روایات موجود خواهر امام ثامن علی بن موسی الرضا، پسر امام موسی کاظم، پسر امام جعفر صادق، پسر امام محمد باقر، پسر سید سجاد علی اوسط امام زین العابدین پسر سید الشهدا امام حسین می باشد که در شهر سنندج دفن شده است.
مقبره امامزاده هاجر خاتون(س) به دلیل ویژگی‌‌های منحصربه فرد معماری خاص منطقه کردستان در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است و در کنار آن هر روز خیل زیادی از مردم کردستان و سایر نقاط کشور برای زیارت راهی این مکان مذهبی می شوند.
بافت تاریخی و فرهنگی این مقبره همواره موجب شگفتی و تأثیرگذاری شگرفی بر بازدید کنندگان و زائران این حرم از سراسر کشور بوده است. مقبره این بزرگوار بر اساس اعتقادات مردم اهل سنت کردستان و مسلمانان اهل سنت ساخته شده و به شکل ویژه ای نشانگر ارادت و محبت ویژه مردم سنندج و استان کردستان به این امامزاده و ائمه اطهار(ع) در طول تاریخ بوده است.
مقابر مشایخ با گچبری‌های زیبا و نقوش گل و گیاه، کار استادان و هنرمندان بزرگ تزیین شده است و این قسمت از مهم‌ترین ویژگی‌های این بنا به شمار می‌رود.
تاریخچه مقبره هاجره خاتون
این مسجد در آغاز سر تپوله و میدانچه ی جلو آن را قبلا خانه ی ظفر الملک خوانده می شد. در محل مقبره هاجره خاتون خواهر امام رضا (ع) مدفون است. که در تاریخ مردوخ هم به آن اشاره شده است اما معلوم نیست که خواهر امام رضا چه وقت و در چه سالی به سنندج آمده و در آن جا دفن شده زیرا زمان زندگانی امام رضا و ایجاد سنندج فاصله ی زمانی زیادی دارد. این محل به تقدیر به هاجره خاتون مشهورشده است.
شخصی به نام الله یا«لله» یعقوب نامی مسجدی در آن بنا نهاد و بعدا آن مسجد به نام مسجد هاجره خاتون معروف شد و سپس حاج شیخ شکرالله تعمیر آن را به عهده گرفت. این مسجد به واسطه ی قرب جوار آن به امامزاده هاجره خاتون تا ظهور دولت پهلوی بست بود و مردم از ظلم و جور حکام و تعدی متنفذین محلی در آن جا بست می نشستند و عده ای هم از ترس جانشان بدانجا پناهنده می شدند و به خواهش شیخ شکرالله مورد عفو قرار می گرفتند و بعدا علی اکبر خان شرف الملک، روستای ساتیله را برای مسجد مزبور وقف کرد و نیز عده ای از متمولان خیرخواه باغاتی برای اعاشه ی امام و خادم و معتکفین و واردین به مسجد وقف کردند.
بقعه ی امامزاده هاجره خاتون در خیابان صلاح الدین ایوبی، در محله ی قدیمی سر تپوله شهر سنندج واقع می باشد. این امامزاده به صورت مجموعه ای شامل سه حیاط با فضاهای مجاور، مقبره، مسجد و آرامگاه مشایخ و بزرگان سنندج است. مقابر مشایخ با گچ بری های زیبا و نقوش گل و گیاه، کار استادان و هنرمندان بزرگ تزیین شده است. این قسمت از مهمترین ویژگی های این بنا به شمار می آید استفاده از معماری به سبک کردستانی در ایجاد ایوان ستون دار در سمت جنوب از دیگر ویژگی های این بنا است. در این مجموعه در منار مسجد حجره هایی برای آموزش علوم دینی به طلاب ساخته شده است. بعد ها مرحوم عارف شیخ شکرالله شهبازی مشهور به شهباز سنه دژ به بازسازی و توسعه ی امامزاده ها اقدام نمود و موقوفاتی برای این مجموعه در نظر گرفت.
بقعه هاجره خاتون در تحفه ناصریه
بقعه ی هاجره خاتون در تحفه ی ناصری این گونه توصیف شده است: «در معموره ی سنندج در محله ای که به تپوله مشهور است یعنی تپه‌ی کوچک حضرت هاجره خاتون خواهر حضر ت امام ثامن ضامن علی بن موسی الرضا علیه السلام مدفون و زیارتگاه خاص و عام این ملک است، الله یعقوب نام در جنب مدفن آن حضرت مسجد کوچکی ایجاد و به مسجد هاجره خاتون موسوم ساخته بود. چندان در زمان قدیم آباد نبود تا اینکه جناب تدوه المحققین حاج شیخ شکرالله که شیخ ارشاد و استاد طریقه ی نقشبندیه و دارای صفات حمیده و صفای باطن و خلق مهذب است در این مسجد سکونت کرده و تعمیر کلی از آن جا نموده و خیلی وسعت به آنجا داده و جای بسیار خوبی شده است اکنون به واسطه ی قرب جوار آن معصومه و احترام حاج شیخ شکرالله این مسجد هم بست شده و مامن خارج و داخل است و جمعی از اشخاص مرتاض و سالک در آن جا مسکن نموده و چند نفر قاری قرآن همیشه در آن جا اقامت کرده و تکیه ی فقرا، غربا و مساکین است و تمام نان و گذران آن ها را حاج شیخ شکرالله متحمل می شود. یومیه روزی 50 من نان خشک علاوه از خورش و سایر ملزومات مصروف این تکیه و خانقاه است.»
سال های سال مرحوم حاج شیخ شکرالله شهبازی و پس از وی مرحوم حاج شیخ عبدالله شهبازی و پس از وی حاج شیخ عبید شهبازی و پس از وی جوان و عارف بزرگوار شیخ رئوف شهبازی پسر مرحوم شیخ صدیق شهبازی و نوه ی حاج شیخ عبدالله در این مسجد به امامت و سرپرستی موقوفات آن مشغول و به عبادت و اذکار و ارشاد مردم سنندج مشغول بودند مریدان مرحوم شیخ شکرالله و شیخ عبدالله و شیخ عبید صوفی مسلک و در شب های سه شنبه و جمعه پس از نماز مغرب با کم نور کردن چراغ های نفتی داخل مسجد به ذکر و اوراد می پرداختند و مریدان خانواده ی شهبازی در حقیقت مردمانی پرهیزگار و انگشت نما بودند. مرحوم میرزا عبدالرحمن خراط که در مقابل درب جنوبی و سرتپوله دکان خراطی داشت صرف نظر از اینکه منصوبان و مریدان حاج شیخ عبدالله بود سال‌های دراز موُذن هاجره خاتون بود. در هاجره خاتون مدرسان و طلاب بودند و مخصوصا سال های سال کلاس قرائت و تدریس قرآن داشته که به وسیله ی مرحوم خلیفه علی اکبر خرازی فروش شمس الدینی و سپس به وسیله ی مرحوم استوار ارتش دسته ی سراج ( صنیعی) این کلاس تلاوت و تدریس قرآن برگزار می شد و هم اکنون دایر است. این مسجد در قدیم محل بست نشستن گنه کاران و متهمان دارای زنجیر بوده و در شب ها ی معراج و مولودی در این مکان برگزار می گردید.
آوردن این اسامی در این جا نشان تولیت این امامزاده توسط افراد عالم و فاضل و روحانی بوده و به هرکسی داده نمی شد. و در حال حاضر هم تولیت آن را شخصی به نام سید علی محمد که خود را از سادات می داند بر عهده گرفته است.
در جایی دیگر از تحفه ی ناصری اشاره می کند به این که هاجره خاتون خواهر حضرت معصومه (ع) مدفون در قم و امام ثامن علی بن موسی الرضا (ع) مدفون در مشهد است.
مقبره هاجره خاتون در سال 1389هجری شمسی توسط اداره ی کل اوقاف و خیریه استان کردستان بر آن ضریح و بارگاهی ساخته شد. به دلیل بردن کتیبه ی این امامزاده به سازمان اوقاف، کتیبه ای که شناسنامه و نشان از تاریخچه ای بر آن باشد نبود. و لذا بیشتر به منابع موجود و سخنان و تحقیقاتی از اهالی و متولی این امامزاده اکتفا شد.
همانطور که تاریخ مردوخ نیز اشاره می کند؛ « به علت اردات به خاندان ائمه ی اطهار در نقاط مختلف ایران اراضی و باغات متعدد وقف این مسجد و بقعه بوده است که به مصرف تعمیرات و اعانه ی امام و خادم و معتکفان و واردان آن ها می رسیده است. مسجد هاجره خاتون در سنوات اخیر بازسازی شده و یکی از مساجد زیبا و دلنشین و پر برکت شهر سنندج محسوب می گردد. این مسجد دارای دو درب ورودی در اضلاع غربی و شرقی یعنی مسیر بازارچه سرتپوله است. در قدیم مردم به زنجیر درب غربی دخیل می بستند و از روح طاهره ی هاجره خاتون مدد می جستند».
استفاده از معماری سبک کردستانی یکی دیگر از ویژگی های این بنای تاریخی است
استفاده از معماری سبک کردستانی در ایجاد ایوان ستون دار در سمت جنوب از دیگر ویژگی‌های این بنا است و در این مجموعه در کنار مسجد حجره‌هایی برای آموزش علوم دینی به طلاب ساخته شده است که بر اساس روایات موجود، این امامزاده شریفه، خواهر امام رضا (ع) است که در سفر آن بزرگوار به خراسان در کردستان فوت کرد و در این مکان به خاک سپرده شد.
موقعیت بنای مسجد و مقبره هاجره خاتون در خیابان صلاح الدین ایوبی (محله قدیمی سرته پوله) قراردارد که شامل 3 حیاط با فضاهای مقبره و محل تدفین مشایخ وبزرگان سنندج بوده و دارای گچ بری های زیبا و نقوش گل و گیاه کار استادان و هنرمندان سنندجی است و در کنار آن از معماری سبک کردستانی در ایجاد ایوان ستوندار به سمت جنوب استفاده شده است.
در ایام مختلف سال به ویژه مناسبت‌های ملی و مذهبی شاهد بازدید گسترده زائران و گردشگران بسیاری از نقاط مختلف کشور و حتی دیگر کشورهای اسلامی همسایه هستیم که بر نورانیت و معنویت این مکان مقدس می‌افزاید.
از ابتدای تعطیلات سال نو امسال نیز تاکنون این مکان متبرکه شاهد استقبال گسترده مهمانان و مسافران نوروزی بوده و همچنان خیل عظیم مسافران نوروزی در ساعات مختلف روز به این مکان مقدس مراجعه می کنند چرا که در استان کردستان همه مساجد تکایا و اماکن متبرکه تا پایان نمازهای پنجگانه و تا پاسی از شب به روی مردم باز است.
انتهای پیام