بزرگنمايي:

عصرکرد- کردستان هر چند استانی کوهستانی با طبیعتی بکر و دارای جنگل و مرتع مرغوب است ولی سرانه فضای سبز در مناطق شهری آن پایین‌تر از میانگین کشوری است.

در این شرایط کمبود فضای سبز بویژه در مرکز استان که بیشترین جمعیت شهری در آن ساکن است چند جوان خوش ذوق و با انگیزه دو سال پیش آستین همت خود را بالا زدند و فضایی را برای کودکان ایجاد کردند تا در آن پا بر روی سبزه و خاک بگذارند و با دستان کوچک شان طراوت و شادابی طبیعت را حس کرده و با آن انس بگیرند.

سخن از مدارس طبیعت است، که برای نخستین بار در جهان سال 1927 در آمریکا راه اندازی شد و سپس این ایده به دیگر کشورهای دنیا هم راه پیدا کرد و مورد استقبال قرار گرفت.

اولین مدرسه طبیعت در ایران هم سال 93 در شهر مشهد آغاز بکار کرد و حال بعد از گذشت پنج سال در اکثر رسانه‌ها اخباری مبنی بر تعطیلی این مدرسه می‌بینیم، نخستین مدرسه طبیعت کردستان هم که 29 مین مدرسه طبیعت کشور بود اردیبهشت سال 96 با حضور معصومه ابتکار رئیس وقت سازمان حفاظت محیط زیست کشور در سنندج افتتاح شد، این مقام مسئول در این افتتاحیه یکی از سیاست‌های سازمان حفاظت محیط زیست را ایجاد مدارس طبیعت اعلام کرد.

سیاستی که بعد از تغییر رئیس این سازمان تغییر کرد و سال گذشته اعلام شد دیگر مجوزی از سوی حفاظت محیط زیست برای ایجاد مدارس طبیعت صادر نمی‌شود و این مسئولیت را به وزارت آموزش و پرورش واگذار کرده اند.

مسئولان وزارت آموزش و پرورش نیز با عنوان مدرسه برای مدارس طبیعت مخالف هستند و می‌گویند مدرسه علاوه بر اینکه باید مجوز داشته باشد باید فعالیت آموزش و پژوهشی هم در آن انجام شود.

** مدارس طبیعت بستری برای یادگیری بهتر کودکان فراهم می‌کند

معاون آموزش ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش کردستان با اشاره به اینکه تاکنون ابلاغیه‌ای مبنی بر ایجاد مدارس طبیعت برای این استان ارسال نشده است، گفت: یک باب مدرسه طبیعت در سنندج به طور خودگردان و توسط بخش خصوصی ایجاد شده که ورود دانش آموزان به آن مستلزم پرداخت هزینه است.

صدیقه عبداللهی راه اندازی مدارس طبیعت را اقدام تأثیرگذاری دانست و افزود: ایجاد این مدارس مستلزم فراهم کردن بستر مناسب برای آن است و بسیار مطلوب بود اگر بخش دولتی می‌توانست خود در این رابطه وارد عمل شود.

وی اضافه کرد: مدارس طبیعت نیازمند فضای وسیعی است که هیچکدام از مدارس موجود در سطح استان چنین شرایطی را ندارند.

معاون آموزش ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش کردستان یادآور شد: مدارس طبیعت بستری برای یادگیری بهتر کودکان فراهم می‌کند که این شرایط در استان وجود ندارد.

** دستورالعملی برای ایجاد مدارس طبیعت نداریم

مسئول توسعه مدارس غیردولتی و مشارکت‌های مردمی اداره کل آموزش و پرورش کردستان هم اظهار داشت: در ضوابط و دستورالعمل‌های ابلاغی به این اداره کل هیچ اشاره‌ای به ایجاد مدرسه طبیعت نشده است.

حسن حیدری اضافه کرد: هر فردی در هر جایی اقدام به تاسیس مکانی با عنوان مدرسه کند باید از آموزش و پرورش مجوز داشته باشد در غیر این صورت تحت پیگیرد قانونی قرار می‌گیرد.

وی با اشاره به اینکه مدرسه تعریف خاص خود را دارد، افزود: به عنوان نمونه زمان وزارت حاجی بابایی مدارس قرآن ایجاد شد که در این مدارس علاوه بر فعالیت‌های آموزشی ساعاتی به تدریس قرآن می‌پرداختند که 6، 7 سالی است این مدارس هم غیر فعال شده‌اند.

مسئول توسعه مدارس غیردولتی و مشارکت‌های مردمی اداره کل آموزش و پرورش کردستان گفت: فعالیت رسمی هر مدرسه منوط به مجوز آموزش و پرورش و تدوین محتوای کتب درسی و چندین شاخص تعریف شده دیگر است.

* *مدارس طبیعت نیاز به پشتیبانی ارگان‌های دولتی دارند

فعالیت مدرسه طبیعت کردستان که نام وی ول (یکی از گونه‌های درخت بلوط) بر آن نهاده شده بود هم از مهرماه سال 97 به حالت تعلیق درآمده و به گفته مؤسس آن، دلیل تعطیل شدن موقتی آن نبود امکانات کافی و فضای مناسب است.

فریبا صالحی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: مشکل اصلی مدارس طبیعت در کشور نبود پشتیبانی کافی ارگان‌های دولتی مرتبط با کودک و آشنا نبودن برخی از مسئولان ذیربط با اساس کار مدارس طبیعت و اهمیت و ضرورت آن برای کودکان امروز است.

وی اضافه کرد: به دنبال نقل مکان مدرسه طبیعت وی ول هستیم و در این راستا رایزنی‌هایی با شهرداری انجام شده که امید است به زودی نتیجه دهد و فعالیت مجدد این مدرسه آغاز شود.

صالحی افزود: در این زمان هم تیم مدرسه طبیعت وی ول سنندج همچنان فعالیت خود را به صورت برگزاری اردوها و تورهای کودک محور ادامه داده و تا استقرار در مکان مناسب همچنان با تمام توان به این کار خود ادامه می‌دهد.

وی گفت: امیدواریم مسئولان دلسوز و آگاه بیش از پیش به اهمیت و ضرورت وجود چنین فضاهایی برای کودکان پی ببرند و همکاری خود را با مدارس طبیعت دو چندان کنند.

** ایجاد مدارس طبیعت چارچوب قانونی نداشت

معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست کردستان هم گفت: رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور در مورخ 24 دی سال 96 با صدور نامه‌ای اعلام کرد که مرجع رسمی تاسیس مدارس آموزش و پرورش است و علیرغم تاثیرگذاری مطلوب مدارس طبیعت صدور مجوز و تایید فعالیت این مدارس در اختیار این سازمان نیست.

اقبال حمیدی با اشاره به اینکه ادارات کل محیط زیست استان‌ها هم از صدور هر گونه مجوز برای مدارس طبیعت منع شدند، اضافه کرد: تنها مدرسه طبیعت کردستان هم که توسط رئیس وقت سازمان حفاظت محیط زیست در سال 96 افتتاح شد مجوزی از این اداره کل ندارد.

وی افزود: رویکرد اینگونه بود که برای این مدرسه مجوز صادر شود که بعد از تغییر رئیس سازمان اعلام شد صدور مجوز این مدارس جزو شرح وظایف سازمان نیست.

رئیس اداره آموزش و پژوهش اداره کل حفاظت محیط زیست کردستان یادآور شد: مدارس طبیعت در ابتدا بر پایه چارچوب و اصول دقیق و قانونی ایجاد نشدند و همین باعث شد دیگر مجوز راه اندازی مدارس جدید صادر نشود.

نبی احسنی اضافه کرد: هدف از راه اندازی این مدارس و آشنا کردن کودکان با محیط زیست ارزشمند است ولی هر کاری باید بر مبنای اصول و برنامه تعیین شده پیش رود.

وی افزود: کودکانی که در طبیعت پرورش پیدا می‌کنند در بزرگسالی تک بعدی به اطراف خود نمی‌نگرند و تمام جوانب کارها و تصمیمات شان را مد نظر قرار می‌دهند.

**مدارس طبیعت موجب رشد خلاقیت و ابتکار کودکان می‌شود

هانیه غفاری دکترای تخصصی محیط زیست و از اساتید دانشگاه کردستان نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: به نظرم مدارس طبیعت نقش موثری در ایجاد و ارتقای فرهنگ زیست محیطی در کودکان دارد و به نوعی آنها را با طبیعت آشنا می‌سازد.

وی با اشاره به اینکه زندگی آپارتمان نشینی انسان‌ها در عصر حاضر آنها را از طبیعت دور کرده است، اضافه کرد: تحقیقی انجام شده که بر اساس نتایج آن افراد بزرگسالی که در کودکی بیشتر اوقات خود را در دامن طبیعت بودند ریسک پذیرتر، خلاق‌تر و خوداتکاتر بودند.

این استاد دانشگاه کردستان افزود: مدرسه طبیعت Nature School در بسیاری از کشورهای دنیا ایجاد شده و محیطی است که کودک بدون آموزش مستقیم کاوش می‌کند و از طبیعت یاد می‌گیرد و با محیط و جانوران آشنا می‌شود.

غفاری یکی دیگر از کارکردهای مدارس طبیعت را رشد خلاقیت و ابتکار کودکان اعلام کرد و یادآور شد: سن پذیرش کودکان در مدارس طبیعت سه تا دوازده سال است چرا که کودکان در این طیف سنی روحیه و علاقه زیادی به طبیعت وجود دارد.

وی گفت: مدارس طبیعت چون حالت خشک سیستم آموزشی را ندارند این فرصت را فراهم می‌آورند که کودکان از طبیعت یاد بگیرند.

مادر ژینا دختری هفت ساله که همواره در مدرسه طبیعت سنندج حضور می‌یافت، می گوید: دخترم در ابتدا بسیار گوشه گیر بود و زیاد با هم سن و سالان خودش ارتباط برقرار نمی‌کرد ولی بعد از چند بار حضور در مدرسه طبیع «وی ول» بخوبی توانست وارد جمع هم سن و سالانش شود.

اکثر والدینی که در سنندج فرزندان خود را به مدرسه «وی ول» می‌بردند از تعطیلی این مدرسه ابراز ناراحتی کردند و امید به بازگشایی مجدد این مکان که کودکانشان همواره بهانه حضور در آن را می‌گیرند، دارند.

در عصر حاضر علاوه بر تبدیل فضاهای سبز شهری به برج‌ها و ساختمان‌های چندین طبقه و کاهش فضای سبز و مشغولیت و درگیری‌های کاری والدین کمترین فرصت برای بردن کودکانشان به دامن طبیعت در خارج از شهرها پیش می‌آید لذا همین مساله ضرورت وجود مدارس طبیعت در جامعه ما را بیش از پیش کرده است.

تأثیرگذاری مدارس طبیعت برکسی پوشیده نیست ولی هر اقدام و برنامه‌ای نیازمند تعیین چارچوب و شاخص‌های مدنظر متولیان و ایجاد بستر لازم برای فعالیت هر چه بهتر است با این وجود انتظار می‌رود تکلیف مجوز مدارس طبیعت مشخص شود و کودکان بار دیگر در این مدارس حضور پیدا کنند.