بزرگنمايي:

عصر کرد - سنندج - هفته نامه ئآوات روز دوشنبه 6 اسفند در شماره 118 خود در مطلبی به قلم خالد توکلی با عنوان «آیا زبان مادری همان زبان رسمی و هویت مبتنی بر زبان مادری همان هویت ملی است؟» به اهمیت زبان مادری پرداخته است.
در این یادداشت آمده است: در این چند روز در مورد نقش هویت‌ ساز زبان مادری سخن‌ ها گفته خواهد شد و بر نقش بی‌ بدیل آن در شکل‌گیری هویت ملی تاکید می ‌شود. ادعاها و تاکیداتی از این دست از دقت کافی برخوردار نیستند و در این رابطه ذکر نکاتی چند ضرورت دارد:
1- آیا زبان مبنای شکل‌گیری هویت ملی است یا زبان مادری؟
ناسیونالیست ‌هایی که در پی ایجاد هویت ملی هستند از نظر آنها زبان مادری لزوما در خدمت شکل‌گیری هویت ملی نیست و ممکن است برخی از زبان ‌های مادری را مزاحم تلقی کنند.
در طول تاریخ بیشترین خطر برای زبان ‌های مادری از ناحیه استعمارگران و ناسیونالیست ‌هایی بوده که نظریه نوسازی را مبنای نظری کنش خود قرار داده‌اند.
زبان مورد نظر ناسیونالیست‌ها می‌ تواند بر ساخته باشد و دولت ملی آن را مورد حمایت قرار دهد به گونه‌ای که در مقابل زبان‌های دیگری قرار بگیرد که مادری هستند، مادران حافظان اصلی آن هستند و آن را به نسل‌های بعدی انتقال می‌دهند در این معنا، زبان مادری تقابل با هویت ملی قرار می‌گیرد.
2- آیا آنچه در یونسکو مورد تاکید است نقش زبان در شکل‌ گیری هویت ملی است یا معنایی دیگر از هویت مد نظر است؟
اگر سازمان آموزشی، علمی ‌و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) بر حفظ و تقویت زبان مادری تاکید دارد از آن رو نیست که این زبان مقوم هویت ملی است.
اصولا هویتی که مد نظر این سازمان است بیش از آنکه سیاسی و در جهت یکسان‌ سازی ملی باشد فرهنگی و مبتنی بر تنوع است.
زبان از آن جهت دارای اهمیت است که می‌ تواند به شکل‌ گیری هویت اجتماعی بیانجامد و به توسعه پایدار مدد رساند.
زبان ‌های محلی به ویژه زبان‌های اقلیتی یا بومی دریچه انتقال فرهنگ‌ها،‌ ارزش‌ها و دانش سنتی محسوب می‌شوند و مرگ هر زبان به معنای مرگ گوشه‌ای از فرهنگ بشر است.
نگاه یونسکو به زبان را دیوید هیکس، سردبیر یک سرویس خبری فعال در زمینه زبان‌های کوچک اروپایی به خوبی نشان داده و معتقد است: «تنوع زبانی، قسمتی از تنوع زیستی است.
وقتی حیوانات و جانوران از بین می‌روند، به ضرر سیاره ما است اما به‌ نظر من اگر زمانی زبان‌های دیگر از بین بروند و تنها انگلیسی و فرانسه یا چینی باقی بمانند، جهان ما فقیرتر شده است.
تردیدی نیست فردی که زبان مادری را فرا می ‌گیرد و با آن رشد و پرورش می ‌یابد فرآیند هویت‌ یابی وی در جامعه تسهیل می‌شود و حفظ زبان مادری از این جهت نیز مورد توجه یونسکو است.
در اکثر کشورهای دنیا، هویت ملی، زبان متناسب با خود را ایجاد و تقویت کرده و تا سر حد امکان از تنوع زبانی ممانعت به عمل می‌آید.
یونسکو در مقابل بر آموزش چند زبانه و تنوع زبانی تاکید دارد و آن را مقدمه و پیش‌ نیاز توسعه پایدار قلمداد می‌کند؛ توسعه‌ای که متناسب با فرهنگ و در خدمت تنوع فرهنگی است.
گفتنی است هفته نامه منطقه ای آوات شماره جدید خود را به روز زبان مادری اختصاص داده و منتشر کرده است.
هفته نامه منطقه ای فرهنگی اجتماعی آوات کردستان که در مرکز این استان منتشر می شود شماره 118 خود را به مناسبت روز زبان مادری به صورت ویژه نامه در ارتباط با آموزش زبان مادری و مرتبط با زبان و ادبیات کُردی منتشر کرد.
منبع: هفته نامه آوات