بزرگنمايي:

کردانلاين- ظهور صنعت چاپ و ورود چاپخانه در ايران به دوراني بيش از صد سال باز مي گردد، برخي چاپ در ايران را مربوط به دوران مغول مي دانند با اين حال، صنعت چاپ به شکل جديد به دوره قاجار باز مي گردد. نخستين چاپخانه کردستان در سال 1314 و توسط مرحوم ايرج بهرامي در سنندج داير شد و مرتضي خوشخو نيز دومين چاپخانه را در سال 1329 در سنندج داير کرد و سومين چاپخانه نيز در سقز و توسط دکتر سيمايي داروساز تاسيس شد. مووسسان اين چاپخانه ها اگر چه هم اکنون خود در قيد حيات نيستند اما فرزندانشان فعاليت ها و تلاش هاي آنان را ادامه داده اند و تاکنون افراد زيادي از اين چاپخانه ها بازنشسته شده اند. تاريخچه صنعت نشر نيز در استان کردستان به سال 1310 باز مي گردد و موسسين اين صنعت افرادي همچون بابا مردوخ روحاني، شيخ فخرالدين قريقي، آيت الله مردوخ کردستاني و ملا گُرجي بوده اند. هم اکنون صنعت چاپ و نشر در کشور و از جمله استان کردستان داراي مشکلات و مسائلي است که راه توسعه بيش از پيش اين صنعت را مسدود کرده است و توسعه اين صنعت نيازمند تحولي اساسي بوده و توجه جدي را مي طلبد. ** کمبود درامد و اخذ ماليات سنگين دو مشکل عمده چاپخانه داران کردستان است رييس اتحاديه چاپ و نشر سنندج، يکي از مشکلات عمده صنعت چاپ در استان را کمبود درآمد و اخذ ماليات زياد عنوان کرد و گفت: اين امر ادامه فعاليت را براي فعالان اين عرصه بسيار مشکل کرده است. فريد عزت پور افزود: علي رغم اينکه تورم هر روز بالا مي رود و کار هر روز کم مي شود اما روز به روز ماليات دريافتي افزايش پيدا مي کند و اين مساله هيچگونه اساس منطقي ندارد. وي حذف سهميه کاغذ رايانه اي را يکي ديگر از مشکلات اساسي اين صنعت عنوان کرد و گفت: در سال هاي گذشته چاپخانه ها و انتشاراتي ها داراي سهميه کاغذ و فيلم زينک يارانه اي بودند که بسيار خوب بود و بخشي از هزينه ها را کاهش مي داد اما الان چند سالي است که اين سهميه حذف شده و معضلاتي براي فعالان اين عرصه ايجاد کرده است. او اظهار کرد: يکي ديگر از مشکلات صنعت چاپ مي تواند عدم سفارش کافي براي نتيجه کار باشد اگر تمامي سفارش هاي داخل استاني در خود استان انجام شود به مراتب کار فعالان اين عرصه بهتر خواهد شد. رييس اتحاديه چاپ و نشر سنندج افزود: بيشتر مراجعات ما مربوط به ادارات است و وقتي آنان سفارش خود را فقط به دليل قيمت چند درصد پايين تر به خارج استان مي برند نبايد انتظار داشته باشيم که واحدهاي ما از عهده ماليات و عوارض برآيند و اشتغال را ارتقا دهند. وي گفت: از ادارات مربوطه به ويژه استانداري انتظار داريم به عنوان سرفصلي جدي بر روي اين موضوع کار شود مبني بر اينکه که هيچ اداره اي حق نداشته باشد سفارش هاي مربوط به اداره خود را به خارج از استان ببرد و در خود استان انجام دهد تا حداقل منجر به تقويت واحدهاي صنفي ما در استان شود. او ادامه داد: صنعت چاپ و نشر با ساير صنوف تفاوت زيادي دارد و ما مي خواهيم اين صنعت را در سطح استان ارتقا دهيم اما متاسفانه همکاري هاي لازم در اين راستا با ما انجام نمي شود. عزت پور اظهار کرد: قبلا تسهيلاتي از طريق فرهنگ و ارشاد اسلامي و يا استانداري در اختيار صنعتگران اين حوزه قرار مي گرفت که قطع شد و متاسفانه هيچ تسهيلاتي کم بهره يا بي بهره وجود ندارد که ما بتوانيم در اين صنعت پيشرفت کنيم. وي بيان کرد: کشور ما از لحاظ صنعت چاپ نسبت به جهان عقب است و استان کردستان نيز نسبت به شهرهاي بزرگي همچون تهران، اصفهان و غيره عقب است و آن امکاناتي که بايد وجود داشته باشد وجود ندارد. به گفته وي علت اين امر اين است که سرمايه گذار حاضر نيست در اين حوزه سرمايه گذاري کند چون هيچ حمايتي از وي نمي شود و مساله بارز آن همان مساله ماليات زياد و درآمد کم است. رييس اتحاديه چاپ و نشر سنندج اظهار کرد: هم اکنون افراد زيادي هستند که دوست دارند در اين حوزه سرمايه گذاري کنند اما مي ترسند و دغدغه دارند بر همين اساس سرمايه خود را در بانک نگه مي دارند. وي ادامه داد: بسيار مشاهده شده افرادي هستند که جواز کارهاي فرهنگي از جمله حروفچيني، کانون آگهي و تبليغات، چاپ سيلک و غيره را از ما دريافت مي کنند اما به دليل نبود سفارش کار اقدام به ابطال پروانه هاي خود مي کنند چون حتي نمي توانند هزينه محلي که اجاره کرده اند را پرداخت کنند. او ادامه داد: هم اکنون تعداد انتشاراتي هاي ما در استان حدود 10 تا 15 واحد است و اين انتشاراتي ها قبلا به دليل اينکه هزينه کاغذ و چاپ پايين بود وضعيت بهتري داشتند اما هم اکنون قيمت کاغذ از بند 20 هزار و 30 هزار تومان به 100 هزار تومان افزايش يافته است. به گفته وي اين قيمت ها بر روي کتاب تاثير مي گذارد و قيمت آن نيز بالا مي رود لذا مشتري قدرت خريد ندارد و بر همين اساس فرد کتاب را دانلود کرده و با هزينه اي بسيار کم مي تواند يک کتابخانه را بر روي سي دي تهيه کند. عزت پور اظهار کرد: بر اين اساس انتشاراتي هاي ما به چاپ کتاب در تيراژ پايين روي آورده اند تا در صورت عدم فروش کتاب، کمتر ضرر کنند چرا که کسي نيست که از آنان در اين راستا حمايت کند. وي همچنين با بيان اينکه دولت حمايتي از بيمه اعضاي اتحاديه ها نمي کند گفت: دولت فقط تعهد کرده که در چاپخانه هاي افست تا پنج کارگر از يارانه و سوبسيد دولتي استفاده کنند و مابقي اعضا بايد توسط خود صاحب کار بيمه شوند و اين افراد در اين راستا فشار سنگيني را متحمل مي شوند. رييس اتحاديه چاپ و نشر سنندج اظهار کرد: يکي از آمال و آرزوهاي اتحاديه ها اين است که دولت از صاحبان اتحاديه ها در راستاي بيمه اعضا با سوبسيد دولتي با درصد کم حمايت کند که متاسفانه اين کار را تاکنون انجام نداده اند. وي در ادامه افزود: يکي از مصوبات و قوانيني که در کشور اجرايي شده واگذاري برخي خدمات ادارات به بخش خصوصي است که اين مهم در عرصه ما مي تواند به برخي مشکلات و معضلات پايان دهد اما در اين راستا نبايد فقط به ثبت شرکت اکتفا شود بلکه بايد فرد متقاضي حتما پروانه کسب داشته باشد. عزت پور با بيان اينکه متاسفانه در ادارات ما وقتي واحدي همانند تکثير و چاپ و فتوکپي را به فرد متقاضي واگذار مي کنند به پروانه کسب وي توجهي ندارند و اين امر منجر به اعتراض واحدها و اعضا داراي پروانه کسب شده است و انتظار مي رود اين مهم مورد توجه مسوولان قرار گيرد. وي گفت: همچنين افرادي هستند که مشاغل ديگري دارند اما با نزديک شدن به بازگشايي مدارس اقدام به فروش نوشت افزار و لوازم التحرير مي کنند و بدون هيچ محدوديتي مجوز نيز براي آنان صادر مي شود که ضرر زيادي به همکاران ما مي زند و انتظار مي رود اين موضوع نيز در دستور نهادهاي مرتبط قرار گيرد. ** تاثير منفي شبکه هاي اجتماعي بر خريد کتاب مدير انتشاراتي آميار سنندج نيز در اين باره مي گويد: با وجود رکودي که در بازار پيش آمده تمامي صنوف را درگير کرده و در اين ميان صنف کتابفروش و انتشاراتي ها نيز با مشکلات زيادي روبرو شده اند. رفيق صالحي افزود: شايد وجود شبکه هاي اجتماعي و رسانه ها نيز رکودي بر بازار کتاب باشد اما دليل اصلي اين امر عدم فراغت فکري و نداشتن توان خريد افراد است و بدون شک در اين برهه اولويت را به چيزهايي مي دهند که در زندگي ضروري تر است. وي اظهار کرد: هم اکنون بازار کتاب به گونه اي شده که بسياري از ناشران و کتابفروشان اقدام به ترک اين حوزه کرده اند چرا که وقتي مي بينند کتاب آنان فروش نمي روند مجبورند با تخفيف بالايي آن را عرضه کنند. مدير انتشاراتي آميار سنندج افزود: متاسفانه در دولت يازدهم نيز تغيير چنداني در اين حوزه مشاهده نشده است حمايتي از ناشران انجام نگرفته حداقل بتوانند روي پاي خود بايستد. وي گفت: براي برخي از کارها به نام فعاليت هاي فرهنگي که واقعا فرهنگ مردم کردستان هم نيست هزينه هاي کلاني انجام مي شود براي مثال سالهاست که تئاتر خياباني مريوان با استقبال فراوان و حتي با حضور کشورهاي خارجي برگزار مي شود اما در حوزه کتاب تاکنون چنين هزينه هايي انجام نگرفته است. صالحي اظهار اميدواري کرد: مردم رفاه بهتري پيدا کرده، فراغت فکري بيشتري داشته باشند و با اين توافقات انجام شده اين مشکلات حل و فصل شده و توان مالي مردم افزايش يابد. ** توسعه صنعت چاپ در کردستان با مشکلاتي مواجه است مديرکل فرهنگ و ارشاد اسلامي کردستان نيزدر اين رابطه گفت: توسعه صنعت چاپ در همه استان ها در واقع به دليل سرمايه گذاري خاص خودش معمولا با مشکلاتي روبرو است. حجت الاسلام محمد رحيم جعفري افزود: مشکلات اين حوزه بخصوص در استان هايي که در ساليان گذشته و در شرايطي که دلار ارزان تر بوده و امکان سرمايه گذاري راحت تر بوده اتفاق خاصي نيفتاده باشد معمولا بيشتر است و کردستان هم متاسفانه جزو اين استان ها است. به گفته وي هم اکنون نيز شايد متاثر از همين وضعيت، صنعت چاپ در استان کردستان آن جايگاهي که بايد داشته باشد را ندارد. وي اظهار کرد: دولت در اين حوزه معمولا يک نقش حمايتي و هدايتي دارد و ما در سال گذشته پيگيري کرديم که از طريق تسهيلاتي که مناسب است اعتباراتي را براي اين صنعت جذب کنيم و وزارتخانه هم اين قول را به ما داد که اين تسهيلات بانکي را براي ما فراهم کنند. مديرکل فرهنگ و ارشاد اسلامي کردستان افزود: در اين راستا يکي از پيشنهادهاي ما تاسيس چاپخانه اي بود که متولي اصلي آن مطبوعات استان و چاپخانه داران استان باشند که هم کمکي به صنعت چاپ استان باشد و هم در واقع کارهاي خودشان که چاپ نشريات استاني هست در دولت انجام بگيرد اما استقبال خوبي نشد و متاسفانه ضعف هاي مالي که وجود دارد امکان اين کار را نمي دهد. وي ادامه داد: سال گذشته اعتبار حدود 100 ميليون تومان قول داده شد و قرار شد که انجام بگيرد اما به دليل بازپرداخت سنگين آن امکان اين کار نيز فراهم نشد. حجت الاسلام جعفري ادامه داد: در مجموع صنعت چاپ در کردستان نيازمند يک تحول جدي است و تحول آن هم يک سرمايه گذاري مي خواهد تا بتوان چاپخانه اي قوي که همگون با چاپخانه هاي استان هايي مثل حداقل همدان باشد لازم است. وي افزود: هر سرمايه گذاري با هر انگيزه اي اگر آمادگي انجام اين کار را داشته باشد ما استقبال مي کنيم و حمايت خواهيم کرد که در سال 94 اين اتفاق بيفتد چرا که خيلي از کارهاي استان و کارهاي اقليم کردستان عراق از کردستان رد مي شوند و در استان هاي ديگر همانند همدان و آذربايجان شرقي انجام خواهد شد و اين مساله خيلي در شان استان کردستان نيست. وي با بيان اينکه دولت در حوزه معاونت فرهنگي و اداره کل چاپ و نشر اين قول را داده اند که در اين راستا ما را حمايت کنند گفت: بخش غير دولتي در اين راستا کار خود را شروع کرده، توجيهات فني و اقتصادي خود را تحليل کند و طراحي از کار خود ارائه دهد دولت نيز حمايت مي کند. مديرکل فرهنگ و ارشاد اسلامي کردستان با اشاره به اينکه در شرايط فعلي اين کار مي تواند توجيه فني و اقتصادي براي استان داشته باشد بيان کرد: اگر خيلي از کارهاي برخي استان هاي نزديک به استان بخصوص اقليم کردستان در استان انجام بگيرد بسيار در رونق آن مي تواند تاثيرگذار باشد. وي گفت: البته در اين راستا بحث رقابت نيز در اينگونه کارها بسيار تاثيرگذار است و بسياري از مولفين و نويسندگان آثار خود را به دليل اينکه مي خواهند از کيفيت خوبي برخوردار باشد به جاهاي ديگر مي برند و چون در آن استان ها عرضه زياد است ممکن است از لحاظ هزينه اي نيز براي آنان به صرفه باشد لذا بايد تلاش شود امکانات لازم در استان فراهم شود. حجت الاسلام جعفري اظهار کرد: تسهيل تعاملات و مراودات با اقليم کردستان هم مي تواند در رونق اين کار بسيار موثر باشد که بخشي از اين کار به ما مربوط مي شود و اقداماتي نيز در اين باره انجام شده است. وي در بخش ديگري از سخنان خود افزود: در نيمه نخست سال جاري در سه بخش عناوين کتاب هاي منتشر شده، تاليف شده و ترجمه شده 173 عنوان چاپ شده که از اين تعداد پنج عنوان ترجمه شده، 47 عنوان تاليف شده و 121 عنوان نيز منتشر شده است و نسبت به سال گذشته از رشد خوبي برخوردار بوده است. حجت الاسلام جعفري اظهار کرد: سال گذشته همچنين 50 عنوان به زبان کُردي داشتيم و امسال نيز آمار مشخص نشده اما بدون شک با توجه به اينکه رشته زبان و ادبيات کُردي در دانشگاه ها نيز داير شده قطعا بيشتر خواهد شد. وي به حمايت هاي دولت در بخش کتاب اشاره کرد و گفت: دولت در بحث کتاب از طريق خريد استاني و وزارتخانه اي حمايت هاي خود را انجام مي دهد و معمولا تيراژها بخصوص چاپ اول تيراژهايي است که امکان خريد آن در بازار توسط مردم و دولت وجود دارد. به گفته وي موضوع کتاب بايد به گونه اي باشد که بتواند مشتري خود را جذب کرده و تاثيرگذاري خود را داشته باشد. او افزود: فروش کتاب بستگي به کيفيت، کميت، زمان شناسي و موقعبت شناسي نويسنده و ناشر دارد که موضوع خود را براساس شرايط اجتماعي، سياسي، فرهنگي و غيره انتخاب کند و بتواند ارتباط پيدا کنند تا مردم کتاب مورد نظر را خريداري کنند. مديرکل فرهنگ و ارشاد اسلامي کردستان همچنين در مورد سفارش ادارات به خارج از استان گفت: تلاش خواهيم کرد که اين موضوع را از طريق شوراي فرهنگ عمومي مصوب کنيم و توسط استانداري به ادارات ابلاع شود تا سفارشات خود را در استان انجام دهند. هم اکنون 22 چاپخانه ديجيتال، 25 چاپخانه افست و 18 چاپخانه سيلک در سطح استان کردستان فعاليت دارند. اميد مي رود با حمايت هاي دولت و پيگيري هاي مسوولان مشکلات حوزه چاپ و نشر استان که در واقع يکي از مولفه هاي توسعه فرهنگي استان به شمار مي رود رفع شده و فعالان اين عرصه بدون هيچگونه دغدغه اي در راستاي توسعه اين صنعت گام بردارند.