بزرگنمايي:

کرد آنلاین - سنندج - کودک من ایرادی ندارد شما بلد نیستید آموزش بدید، این جمله ای است که برخی والدین آن را هنگام اجرای طرح مداخله بهنگام آموزشی و توانبخشی و درمان کودکان دیر آموز به معلمان آموزش و پرورش استثنایی می گویند؛ گویی که دیررس بودن این کودکان باور پذیر نیست یا آنها نمی خواهند باور کنند.
به گزارش ایرنا، دوران کودکی نقش بسیار حائز اهمیتی در زندگی هر فرد ایفا می کند، در این دوران به لحاظ تحولی، کودک به سرعت رشد می کند مهارت ها را فرا می گیرد و از راه حواس مختلف و زبان با محیط اطراف خود تعامل برقرار می کند.
هر گونه نقص یا تاخیر رشد اعم از جسمی یا ذهنی در این ایام می تواند تاثیر بسزایی بر آینده فرد از جمله پیشرفت تحصیلی او تحمیل کند بنابراین شناسایی به موقع کمبودها و نقایص جسمی، ذهنی و حسی و اقدام به هنگام باعث می شود تا به میزان زیادی از لطمات ثانوی معلولیت بر زندگی کودک کاسته شود.
آموزش و پرورش استثنایی کشور چند سالی است طرحی با عنوان مداخله بهنگام آموزشی و توانبخشی و درمان کودکان دیر آموز را به مرحله اجرا در آورده است تا بتواند کودکانی با نیازهای ویژه و تاخیر در رشد یا کسانی که بخاطر معلولیت از جمله نقص بینایی، شنوایی، کم توانی ذهنی یا در خود فروماندگی نمی توانند به موقع در مدارس ثبت نام کنند، را شناسایی و با ارائه خدمات لازم، نسبت به جای دهی مناسب در مدارس اقدام کند.
خبرگزاری جمهوری اسلامی مرکز کردستان به منظور بررسی نتایج ممانعت خانواده ها از ارائه آموزش های ویژه به کودکان دیرآموز، میزگری با حضور رئیس آموزش و پرورش استثنایی کردستان، کارشناس بهزیستی و مدیر یکی از آموزشگاه های استثنایی برگزار و از زوایای مختلف به این موضوع مهم پرداخته است.
** اقدام دیر موقع منجر به ترک تحصیل کودکان دیرآموز می شود
رئیس آموزش و پرورش استثنایی کردستان گفت: قبلا دانش آموزان با نیازهای ویژه که مشکلات ذهنی و جسمی داشتند در کنار دانش آموزان عادی تحصیل می کردند و در آن هنگام خدمات مشترکی به آنها ارائه می شد که این اشتراکات آموزشی در بلند مدت منجر به عدم خود باوری آنان، گاهی طرد بین همکلاسی ها و در نهایت ترک تحصیل شان می شد.
خلیل رنجیر اظهار داشت: سازمان آموزش استثنایی کشور با علم بر این موضوع به دنبال مشخص کردن اهمیت مساله برآمد و تصمیم بر اجرای طرح سنجش دانش آموزان یا مداخله بهنگام آموزشی و توانبخشی و درمان کودکان دیر آموز کرد.
وی افزود: این طرح جوابگوی بسیاری از مساله ها است و در اکثر کشورهای جهان در اشکال و شیوه های مختلفی اجرا شده است.
رنجبر اضافه کرد: در نهایت اهمیت مساله از چهار سال گذشته بیشتر احساس شد و اجرای این طرح از دوران قبل ورود به دبستان یا دوران پیش دبستانی کودکان اجرا شد.
وی یادآور شد: کردستان یکی از الگوهای این طرح بود که پس از چهار سال از اجرای آن 340 دانش آموز پیش دبستانی سنجش شدند و سال اول به 10 هزار و 81 نفر رسید و توانستیم تا یک سال قبل از ورود به دبستان در شناسایی و ارائه خدمات ویژه به دانش آموزان با نیازهای ویژه مداخله کنیم.
رئیس آموزش و پرورش استثنایی کردستان با بیان اینکه اجرای طرح مداخله ای با دو هدف اساسی دنبال می شود، گفت: این اهداف شامل مقابله با فرهنگ غلط ممانعت از ورود دانش آموزان با نیازهای ویژه به مدرسه و همچنین غربالگری دانش آموزانی که مشکلات ذهنی، جسمی، حرکتی و فیزیولوژیکی در دوره پیش دبستانی دارند، است.
وی اظهار داشت: مزیت اجرای این طرح در دوره پیش دبستانی اینکه یک سال قبل از ورود به دبستان دانش آموزان دیرآموز و نیازهای ویژه شناسایی و با انجام فعالیت های فرهنگی بین والدین آنها می توان جایگاه واقعی این کودکان را شناسایی و به نیازهای ویژه آنها پرداخت.
رنجبر افزود: سالیانه از حدود 26 هزار دانش آموز بدو ورودی سنجش شده در استان بیش از یک هزار نفر از آنان دیر آموزند به عبارتی دانش آموزانی هستند که نه در مدارس عادی و نه در مدارس دانش آموزان با نیازهای ویژه جایگاهی دارند.
** ناآگاهی از خدمات آموزشی مانعی برای حضور کودکان در مدارس خاص است
رئیس آموزش و پرورش استثنایی کردستان اضافه کرد: والدین از این موضوع که مدارس ما چه آموزش هایی را به این کودکان ارائه می دهند شناخت ندارند به همین دلیل با حضور آنان در مدارس استثنایی مخالفت می کنند.
رنجبر یادآور شد: در سال گذشته حدود 305 دیرآموز در دوره پیش دبستانی استان شناسایی شد و با انجام خدمات ویژه به خود آنان و والدین شان توانستیم سطح بیش از 80 درصد از این افراد را به سطح دانش آموزان معمولی برسانیم که هنگام ورود به مدرسه، بدون مشکل آموزش های یکسان با سایر دانش آموزان را دریافت کنند.
وی گفت: در ابتدا والدین آنان با ارائه خدمات ویژه به این دانش آموزان مخالفت می کردند اما در نهایت موفق شدیم والدین را قانع کنیم که علاوه بر اینکه اجازه ارائه آموزش های ویژه را به کودکان بدهند بلکه خودشان نیز در کارگاه های آموزشی شرکت کنند.
رنجبر با بیان اینکه مقاومت در حوزه بینایی، شنوایی و جسمی حرکتی کمتر از حوزه ذهنی و فکری است، افزود: برای رفع این چالش نیز تلاش شد با هماهنگی آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش برای خانواده این دانش آموزان کارگاهی 20 ساعته برگزار شود تا در افزایش تاثیر ارائه خدمات به دانش آموزان و رساندن آنان به سطح سایر کودکان موفق تر عمل کنیم.
وی تاکید کرد: آموزش به کودکان دیرآموز مانند آموزش به کودکانی است که در رشد هوشی تاخیر دارند و کودکان دیرآموز می تواند تحت تمهیدات و شرایطی که معلم فراهم می کند از جمله ایجاد انگیزش، استفاده از وسایل دیداری و شنیداری در کلاس بهتر یاد بگیرد.
رنجبر اظهار داشت: کودکان دیرآموز در آموزش، به وقت، تشویق و انگیزش بیشتر نیاز دارند و معلمی در آموزش به این دانش آموزان موفق است که نقاط ضعف آنها را بیابد و در بروز استعداها و زندگی کردن با ضعف ها و ناتوانایی هایشان کمک کند و محیطی صمیمی و انعطاف پذیر برای شان فراهم آورد.
وی افزود: از آنجا که این دانش آموزان دارای تفاوت های مختلف جسمی، ذهنی و رفتاری با همکلاسی های خود می باشند در رقابت با آنان ناتوان و سرخورده شده و غالبا ترک تحصیل می کنند که این امر لزوم برنامه ریزی صحیح برای آنان را ضروری می سازد.
وی تاکید کرد: براین اساس توجه به آموزش مداخله ای و بهنگام این کودکان می توان محیط بهتر و شرایط مناسب تری را فراهم آورد تا آنها سریعتر و بهتر پیشرفت کرده و از تحصیل باز نمانند و این مساله راهی مناسب برای انسداد مبادی بی سوادی نیز می باشد.
** افزایش آگاهی خانواده ها از مزایای مدارس استثنایی ضروری است
مدیر یکی از آموزشگاه های استثنایی سنندج نیز گفت: اگر خانواده ها به این درجه از آگاهی برسند که جای دیگری برای آموزش فرزندان شان وجود ندارد و با تاثیر آموزش های این مدارس آشنا شوند ممانعتی بر حضورشان نخواهند داشت.
اقبال خانی با بیان اینکه میزان ممانعت خانواده ها تا حدودی پایین آمده است، اظهار داشت: ممانعت برخی از خانواده ها نیز در همان چند ماه اول است و وقتی شرایط را می بیبیند، به این نتیجه می رسند که اگر خواهان تغییر در فرزندان خود هستند باید با این مساله کنا بیایند.
این کارشناس مسائل آموزش کودکان استثنایی افزود: در میان کودکانی که به ما مراجعه می کنند افرادی هستند که با هفت سال سن هنوز رنگ ها را نمی شناسد اما با آموزش هایی که دیده اند هم اکنون بهترین تابلوهای نقاشی را می کشند.
وی تاکید کرد: والدین این کودکان وقتی با این پیشرفت ها و آموزش ها مواجه می شوند و تغییرات ایجاد شده را در فرزندان شان می بینند بیشتر برای حضور در این مدارس ترغیب می شوند.
** انکار، نخستین واکنش خانواده های داری کودکان استثنایی است
کارشناس بهزیستی کردستان نیز گفت: اولین واکنش دفاعی خانواده های دارای کودکان استثنایی انکار وضعیت فرزندان شان است و همین امر کار را سخت می کند و موجب می شود که دیرتر به مراکز ما مراجعه کنند.
فرهاد عزیزی افزود: وقتی خانواده ها معلولیت فرزندان خود را انکار کرده و از واقعیت فرار کنند به هر شکل ممکن سعی دارند مانع حضور آنان در مدارس خاص (استثنایی) شوند.
کارشناس بهزیستی کردستان اظهار داشت: شیوع معلولیت یا وجود کودکان استثنایی مختص به یک طبقه خاص نیست اما قاعدتا در طبقه پایین جامعه بیشتر است که مهمترین مساله در این زمینه فقر فرهنگی است.
وی یادآور شد: طبقات پایین جامعه بدلیل فقر فرهنگی به این مساله بی اهمیت بوده و گاهی به امید داشتن یک فرزند سالم چندین فرزند معلول بدنیا می آورند اما طبقات بالاتر جامعه به محض فهمیدن مساله معلولیت فرزندان شان اقدامات پیشگرانه انجام می دهند.
** جلوگیری از احساس متفاوت بودن مهمترین هدف این طرح است
رئیس آموزش و پرورش استثنایی کردستان معتقد است: دانش آموزانی را که در سنجش های هوشی امتیازهای بین 51 تا 70 (دانش آموزان نیازهای ویژه) و 71 تا 100 دانش آموزان دیر آموز را در مدارس خود تحت پوشش داریم که در طیف دوم سیاست آموزش و پرورش اینکه برای جلوگیری از احساس تفکیک به آنها خدمات آموزشی را در کنار سایر دانش آموزان ارائه دهد با این تفاوت که معلمانی به عنوان رابط آموزش های فراگیر بیشتری در حوزه ارتباط اجتماعی و دریافت آموزش مشارکت کنند.
رنجبر با بیان اینکه ارائه خدمات توانبخشی و سرویس به این کودکان رایگان است، گفت: سال گذشته برای استان کردستان در طرح حمایتی و درمانی 300 میلیون ریال اعتبار تصویب شد اما تاکنون 880 میلیون ریال برای این مهم تخصیص داده شده است.
وی یادآور شد: این میزان اعتبار به حساب دانش آموزان برای خرید تجهیزات کمک آموزشی و خدماتی از جمله سمعک، واکر و سایر خدمات هزینه شده است.
** فرهنگ سازی نیاز اصلی آموزش به دانش آموزان با نیازهای ویژه است
مدیر هنرستان مرکز پیش حرفه ای و حرفه ای نوآوران سنندج با تاکید بر فرهنگ سازی و آگاه کردن خانواده ها گفت: در کشورهای دیگر بدلیل اینکه فرهنگ سازی های لازم انجام و خانواده ها آگاه شده اند ممانعتی در زمینه آموزش کودکان استثنایی وجود ندارد.
خانی افزود: در اکثر کشورهای جهان طرح مدارس جامع اجرا شده و همه دانش آموزان با هم تحصیل کرده و جدا از هم نیستند و سیاست نیز بر اجرای این طرح است.
وی اظهار داشت: آموزش و پرورش استثنایی در صدد است دانش آموزانی که مشکل ذهنی و جسمی دارند از دانش آموزان عادی جدا نباشند و همه کودکان با هم و در یک کلاس و مدرسه تحصیل کنند.
مدیر هنرستان مرکز پیش حرفه ای و حرفه ای نوآوران سنندج اضافه کرد: هر چند در این زمینه در قالب همایش ها و برنامه های مختلفی فرهنگ سازی های لازم در زمینه این کودکان و آگاهسازی جامعه انجام شده اما هنوز جامعه آماده پذیرش این کودکان نیست.
** مدارس خاص اعتماد به نفس را به وجود کودکان استثنایی تزریق می کند
مدیر آموزشگاه استثنایی نوآوران در ادامه گفت: اگر مشکلات ما با والدین حل شود با دانش آموزان مشکلی نداریم چون نیروهایی که در مدارس استثنایی و مدارس با نیازهای ویژه فعالیت می کنند دارای تخصص بوده و دوره های لازم برای آموزش به این دانش آموزان را دیده اند.
خانی تاکید کرد: در گذشته بدبینانه ترین حالت در مورد کودکان دارای معلولیت این بود که چه کسی به گل مصنوعی آب می دهد و گاهی حتی خود والدین نیز بر این دیدگاه و عقیده بودند.
وی اظهار داشت: امروز مدارس ما این کودکان را زیر پوشش قرار می دهند و با آموزش های مختلف وی را فردی مستقل، دارای اعتماد به نفس و حرفه آموخته وارد جامعه می کند.
** طرح توانبخشی مبتنی بر جامعه در روستاهای کردستان اجرا می شود
کارشناس بهزیستی کردستان هم در ادامه گفت: در راستای شناسایی افراد توانجو و معلول طرح توانبخشی مبتنی بر جامعه(CBR) در تمام روستاهای استان اجرا و افراد با معلولیت های مختلف شناسایی و برای آنان پرونده تشکیل می شود.
عزیزی افزود: در این طرح برای تمام توانجویان زیر پوشش و یا حتی کسانی که بدلایلی زیر پوشش قرار نگرفته اند پرونده تشکیل شده و با کمک دانشگاه علوم پزشکی و با استفاده از نیروهای بهورز و تسهیلگر در محل خدمات ارائه می شود.
وی اظهار داشت: صندوق های حمایتی نیز در این محل ها قرار داده ایم که برای رفع مشکلات معلولان از جمله هزینه درمان و ایاب و ذهاب مورد استفاده قرار گیرد.
کارشناس سازمان بهزیستی یادآور شد: تمام تلاش ما کاهش معلولیت در جامعه با استفاده از آموزش های مختلف است، اما عواملی همانند بی احتیاطی، انفجارمین و حوادث جاده ای این آمار را افزایش داده و این افراد جامعه هدف ما هستند.
وی اضافه کرد: هم اکنون 45 هزار معلول در سطح استان شناسایی شده و زیر پوشش این نهاد قرار دارند و از حمایت های مختلف به صورت مستمری و غیر مستمری بهره مند هستند.
** طرح استعداد یابی برای رشد اجتماعی کودکان همه ساله انجام می شود
رئیس آموزش و پرورش استثنایی کردستان توجه به استعدادهای این دانش آموزان را از مهمترین برنامه های آموزش و پرورش استثنایی اعلام کرد و گفت: هم اکنون این کودکان در سه بخش ورزشی، فرهنگی و آموزشی استعداد یابی می شوند.
رنجیر اضافه کرد: تعدادی از کودکان شناسایی شده حایز رتبه شده اند بطوریکه در سال جاری 11 نفر آنان توانسته اند در مسابقات ورزشی کشوری حائیز رتبه های اول شوند.
وی اظهار داشت: برنامه اصلی آموزش و پرورش استثنایی این است که جدای از اینکه آمورش خود را در مدارس ویژه ارائه کند، آموزش دانش آموزان طیف های خاصی را که در مدارس نمی توانند آموزش ببیند را نیز آغاز کرده که از جمله این موارد می توان به انجام مقدمات راه اندازی 2 مدرسه ویژه کودکان اُتیسم اشاره کرد.
رنجبر افزود: در این مدارس حداکثر سه دانش آموز طیف اتیسم در کلاس ها حضور دارند و اکنون 67 نفر از آنان شناسایی و مقرر شده در شهرستان های سنندج و سقز مدرسه ویژه آنها دایر شود.
وی یادآور شد: طیف دیگر دانش آموزانی که زیر پوشش این آموزش و پرورش هستند، دانش آموزان دارای اختلالات یادگیری و اختلالات سازگاری و رفتاری است که در استان کردستان 21 مرکز دولتی و 9 مرکز خصوصی حدود یک هزار و 800 نفر از آنان را زیر پوشش دارد.
** آموزش بر رشد اجتماعی کودکان با نیازهای آموزش ویژه تاثیر گذار است
کارشناس سازمان بهزیستی کردستان در ادامه به توانایی های کودکان دیرآموز اشاره کرد و گفت: کودکان دارای معلولیت دارای توانایی ها و استعدادهای زیادی هستند که باید شناسایی و شکوفا شود.
عزیزی یادآور شد: اگر بر روی توانایی های عملی و یا هوش عملی این کودکان بدرستی کار شود از نظر اجتماعی، فرهنگی رشد خواهند کرد البته در این راستا آموزش و پروش استثنایی بسیار خوب وارد عمل شده است.
وی افزود: کودکانی هستند که دارای توانایی فوق العاده ای بوده و از بهره هوشی نرمال و یا حتی بالایی برخوردارند اما در مدرسه در یک یا چند درس با مشکل روبرو هستند.
کارشناس بهزیستی کردستان ادامه داد: در این میان باید معلم و متولیان امر در آموزش و پرورش با مهارت خود تشخیص دهند که این کودک استثنایی نیست بلکه دچار اختلالات یادگیری است.
وی با بیان اینکه این کودکان وقتی خوب شناسایی شده و تحت درمان و آموزش قرار بگیرند حتما رشد خواهند کرد، گفت: بهزیستی هم اکنون در حال دایر کردن مراکز روزانه و شبانه روزی برای این کودکان است اما بیشتر بر روی مراکز روزانه تاکید دارد که آموزش گرفته و به محیط خانواده برگردد.
عزیزی در ادامه افزود: در دنیا بر روی این موضوع که استثنایی باید خاص بوده و از محیط عادی دور باشد، بحث بود اما امروز رویکرد بر ایزوله نشدن پکیج مدارس عادی و استثنایی است.
وی اظهار داشت: امروز با اقدامات و فعالیت دستگاه های مختلف تلاش می شود که این کودکان از جامعه دور نشوند اما در زمینه فرهنگ سازی باید بیشتر کار شود.
این کارشناس مسائل آموزشی کودکان استثنایی تاکید کرد: این کودکان وقتی وارد جامعه می شوند باید مورد حمایت قرار گیرند و در تمام این دنیا این روال وجود دارد و باید این قشر در زمینه های مختلف و در قالب قانون جامع حمایت از معلولان حمایت شوند.
**
دانش آموزان دیرآموز، افرادی هستند که درحد فاصل بین افراد کم توان ذهنی و افراد با عملکرد هوشی طبیعی قرارمی گیرند و از لحاظ یادگیری و توانایی هایی که همسالان آنها در شرایط یکسان دارند درسطح پایین تری قراردارند.
این افراد کم توان ذهنی نیستند، اما دارای محدودیت در یادگیری می باشند و روش های معمولی تدریس پاسخگوی نیازهای کودکان دیرآموز برای رسیدن به پیشرفت وموفقیت نیست، لذا آموزش این کودکان نیازمند همکاری مستمر والدین و معلمان می باشد.
کودکان دیر آموز گروهی از کودکان هستند که بهره هوشی معادل 70 تا 85 دارند و حدود 6.13 درصد کل جمعیت را تشکیل می دهند. این گروه از کودکان دارای هیچ گونه علامت جسمی یا ظاهری مشخصی نیستند و به جز در امور تحصیلی و فعالیت های پیچیده ذهنی که ممکن است با شکست مواجه شوند در سایر امور زندگی می توانند مستقل عمل کرده و موفق شوند.
7348/3034/9102