بزرگنمايي:

کرد آنلاین - برای اولین بار پس از گذشت یک قرن، جشن یکصد سالگی اولین نمایشنامه کردی در دانشگاه کردستان به همت انجمن علمی رشته زبان و ادبیات کردی این دانشگاه برگزار شد.
  صدمین سالگرد نوشتن اولین نمایشنامه کردی توسط عبدالرحیم رحمی حکاری شامگاه دوشنبه(7 اسفند) در دانشگاه کردستان گرامی داشته شد.
در آغاز این مراسم که نمایشنامه نویسان کرد از سایر استان‌ها و شهرستان‌ها حضور داشتند، آثار و زندگینامه صاحب اولین نمایشنامه نامه کردی توسط زانا رشیدی، از دانشجویان رشته زبان و ادبیات کردی دانشگاه کردستان قرائت شد.
چاپ 10 نمایشنامه به زبان کردی در سال 97 توسط پژوهشکده کردستان شناسی دانشگاه کردستان
مدیرگروه رشته زبان و ادبیات کردی دانشگاه کردستان در این مراسم با اشاره به پیشینه نمایشنامه در بین انواع ادبی در غرب، اظهار کرد: ارسطو نه تنها به عنوان اولین فیلسوف بلکه به عنوان اولین و مهمترین منتقد، روان شناس و متفکر یونانی در کتاب مشهور خود به نام فن شعر از نمایشنامه سخن می‌گوید و سوفوکلس را به عنوان نمایشنامه نویس مهم یونانی معرفی می‌کند و بخش عمده کتاب خود را به وی اختصاص داده است که تا امروز پس از 25 قرن، نمایشنامه‌های سوفوکلس همچنان تدریس می‌شود.
بختیار سجادی با اشاره به اهمیت نمایشنامه در میان دیگر انواع ادبی، افزود: برتراند راسل نیز در کتاب تاریخ فلسفه خود در حالیکه کتابی در رابطه با تاریخ فلسفه است، از نمایشنامه نویسی و شکوفایی شگفت انگیز یونان باستان سخن می‌گوید.
وی عنوان کرد: گرچه نمایشنامه نویسی از قرون 4 تا 14 روند نزولی داشت اما در دوره رنسانس مجددا شکوفا شد.
سجادی گریزی به اهمیت نمایشنامه‌های شکسپیر نیز زد و گفت: شکسپر از نمایشنامه‌ها به عنوان ژانری مهم همچون دیگر انواع ادبی از جمله رمان، شعر و ... سخن گفته و در این باره آثار مهم و ماندگاری دارد که اهمیتش کمتر از دیگر انواع ادبی نیست.
وی با تاکید بر اهمیت تکست و متن نمایشنامه، خاطرنشان کرد: مهمترین مسئله در ادبیات دراماتیک، نه صحنه، بازیگر و ... بلکه متن نمایشنامه است که در شرق تاریخ مفصلی ندارد.
مدیر گروه رشته زبان و ادبیات کردی ادامه داد: اولین بار عبدالرحیم رحمی حکاری نوشتن نمایشنامه کردی را در سال 1918 آغاز کرد و در سال 1919 به چاپ رساند و این وظیفه ماست که جشنی در خور و شایسته برای گرامیداشت یکصدمین سالگرد نوشتن اولین نمایشنامه کردی به عنوان رویدادی مهم در تاریخ فرهنگ و هنر کرد برگزار کنیم.
وی با اشاره به اینکه در این نمایشنامه برای اولین بار از اصطلاحات نمایشی استفاده شد، عنوان کرد: تاریخ استفاده از واژه « شانۆ» به معنای نمایش کمتر از 70 سال قدمت دارد و اولین بار توسط ماموستا گۆران به کار برده شد.
سجادی تاکید کرد: نمایشنامه ژانر مهم ادب دراماتیک است که علیرغم کم توجهی به آن خوشبختانه در میان کردها جمعی از نویسندگان و هنرمندان آثار مهمی را در این زمینه تقدیم کرده‌اند و امروز جشن تقدیر از این افراد است.
وی همچنین از چاپ 10 نمایشنامه به زبان کردی در سال 97 توسط پژوهشکده کردستان شناسی دانشگاه کردستان خبر داد و خاطرنشان کرد: می‌خواهیم اهمیت بیشتری به انواع تازه و جدید ادبی دهیم که نمایشنامه به عنوان ژانر مهم ادب دراماتیک از جمله آنهاست.
چاپ دومین دفتر نمایشنامه کردی توسط مرکز کردستان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی
خسرو سینا دکترای هنر در این مراسم اظهار کرد: قبل از قرن 19 نمایشنامه‌ها دیالوگ نبوده و به صورت شعر نوشته شده‌اند که داستان و نمایشنامه «مه‌م و زین» احمد خانی در قرن 17 نیز از این نوع است.
وی با اشاره به اینکه امروز صدمین سالیاد نوشتن نمایشنامه به شیوه غربی است، گفت: در ایران و ترکیه و بعدها نیز در کردستان عراق نوشتن نمایشنامه آغاز شد که در ایران بیشتر به شیوه ترجمه بوده است.
این استاد هنر و متخصص نمایش و تئاتر عنوان کرد: در قرن 19 برای اولین بار شاعر کرد به نام «مه‌حوی» از تئاتر بحث می‌کند و در سال 1919 نیز گوران دیگر شاعر کورد کلمه شانو را به کار برد.
وی ادامه داد: در سال 1939 «پیره مێرد» نیز به معرفی و نقد نمایشنامه نه فقط در قالب نمایشنامه بلکه به عنوان یکی از انواع فن و هنر می‌پردازد.
سینا با اشاره به اینکه نمایشنامه نویسی در ایران دیرتر آغاز شده است، بیان کرد: تا کنون کسی فرمول درستی از تئاتر ملی و تئاتر کردی در ایران ارائه نداده است و جز زبان و جغرافیا، معیاری برای تبدیل نمایشنامه‌ها به ملی و قومی وجود ندارد.
وی عنوان کرد: نخستین چیزی که می‌تواند نمایشی عمومی را به نمایش ملی و قومی تبدیل کند، زبان است چراکه همه هویت، تفکر و تربیتمان را از زبان می‌گیریم و دومین مورد نیز حافظه جمعی ملتی است که تئاتر متعلق به آنهاست.
این استاد هنر و متخصص هنر نمایشی با اشاره به برگزاری 14 دوره تئاتر کردی، گفت: نقد مهم به نمایشنامه‌های این جشنواره‌ها این است که نمایشنامه دیگر زبان‌ها را به کردی ترجمه می‌کنند و آن را نمایشنامه کردی معرفی می‌کنند.
وی این کار را موجب شناسانده شدن و فراگیری فرهنگ سایر زبان‌ها و فرهنگ‌ها و عدم انتقال فرهنگ کردی به دیگر زبان‌ها دانست و گفت: با توجه به اینکه این نمایشنامه‌ها از زبانی دیگر و از فرهنگی دیگر با نام نمایشنامه کردی معرفی می‌شود، موجب برداشت نامناسب از فرهنگ و آداب و رسوم کردی شده است.
سینا جغرافیا، فرهنگ عامه و تقابل فرهنگی بین من و دیگری را از دیگر مواردی دانست که می‌تواند نمایشی عمومی را به نمایش قومی و ملی تبدیل کند.
وی در پایان از چاپ دومین دفتر نمایشنامه کردی توسط مرکز کردستان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی سنندج در سال 97 خبر داد.
صابر دل بینا از دیگر نمایشنامه نویسان کردستانی ضمن انتقاد از ترجمه نمایشنامه‌های خارجی به زبان کردی به منظور غنی کردن کتابخانه کردی، اظهار کرد: تولید و تالیف آثار نو با ارائه فرهنگ کردزبانان در نمایشنامه نویسی می‌تواند در غنی کردن کتابخانه کردی موثرتر باشد که آثار مثبت فرهنگی و هنری زیادی به دنبال خواهد داشت.
در ادامه جلال نصیری، کارشناس ارشد سینما نیز به ارائه نمایشنامه‌های کردی نوشته شده و خصوصیات فرهنگی و هنری آنها پرداخت که توسط صابر نیکبخت، صابر دل بینا و علیرضا محمدی نوشته شده‌اند.
لازم به ذکر است؛ این جشن توسط انجمن زبان و ادبیات کردی دانشگاه کردستان و با برنامه ریزی بختیار سجادی، مدیر گروه زبان و ادبیات کردی دانشگاه کردستان برگزار شد و نمایشنامه خوانی «مه‌می ئالان»، توسط تعدادی از دانشجویان، تجلیل از نمایشنامه نویسان استان، تجلیل از نمایشنامه نویسان نیز از دیگر بخش‌های این برنامه بود که با استقبال گرم مخاطبین مواجه شد.
همچنین لازم به یادآوری است؛ اولین نمایشنامه کردی در سال 1918 توسط عبدالرحیم رحمی حکاری نوشته شده است که یکی از شخصیت‌های زبان و فرهنگ کردی و به ویژه زبان کردی کرمانجی است.
وی نه تنها در زبان، شعر و روزنامه نگاری بلکه در مسائل دینی نیز متفکری نوگرا بود، وی در سال 1890 در روستای الباک در نزدیکی شهر وان ترکیه متولد شده و 15 سال معلم، 15 سال کارمند و 7 سال نیز سردبیری مجله‌ای کردی را در کارنامه دارد و اولین شاعر معاصر است که آثار و اشعارش را در مجله‌ای کردی منتشر می‌کند.
حکاری در سال های 1948 تا 1957، 18 عنوان کتاب به زبان کردی در خصوص دیانت و تاریخ اسلام می‌نویسد و 11 کتاب نیز به زبان ترکی در رابطه با اخلاق و فلسفه به شیوه دست نوشته از وی به یادگار مانده است.
در سال 1918 اولین نمایشنامه به زبان کردی با عنوان «مه‌می ئالان» را نوشته و در سال 1919 در شماره‌های 15 و 16 نشریه ژین در استانبول چاپ کرد.